Tham khảo tài liệu 'cây thuốc và vị thuốc chữa bệnh phụ nữ', y tế - sức khoẻ, y học thường thức phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả | Phần II NHỮNG CÂY THUỐC VÀ VỊ THUỐC 29 1. CÁC CÂY THUỐC VÀ VỊ THUỐC CHỮA BỆNH PHỤ NỮ ÍCH MẪU Còn gọi là ích mẫu thảo sung úy chói đèn. Tên khoa học Leonurus heterophyllus Sw. Thuộc họ Hoa môi Lamiaceae Labiataei 1 Cây ích mẫu cung cấp cho ta 2 vị thuốc 1. ích mẫu hay ích mẩu thảo Herba Leonuri là toàn bộ phận trên mật đất phơi hay sấy khô của cây ích mẫu. 2. Sung úy tử Fructus Leonuri là quả chín phơi hay sấy khô của cây ích mẫu. Nhiều người vẫn gọi nhầm là hạt ích mầu. Vể tên khoa học của cây trước đây căn cứ vào những tác giả trong và ngoài nước vân xác định là Leonurus sihiricus L. Hiên nay theo sự điều tra đổi chiếu mới cây ích mâu nhân dân ta vẫn dùng làm thuốc phải xác định lại là Leonurus heterophyllus Sw. mới đúng. Cây Leonurus sibiricus L. cũng có ở Việt Nam nhưng ít phổ biến hơn. Cẩn chú ý khi nghiên cứu lâm sàng cũng như hóa học và dược lý. A. Mô tả cây Cây ích mẫu có tên như vậy vì có ích cho người mẹ ích là có ích mẫu là mẹ . Tên Leonurus do chữ Hy Lạp leon là sư tử oura là đuôi heterophyllus là lá có hình dạng biến đổi vì cây ích mẫu giống đuôi con sư tử có lá hình dạng thay đổi. ích mẫu là một loại cỏ sống 1-2 nàm cao 0 6m đến Im. Thân hình vuông ít phân nhánh toàn thân có phủ lông nhỏ ngắn. Lá mọc đối tùy theo lá mọc ở gốc giữa thân hay đầu cành mà có hình dạng khác nhau. Lá ở gốc có cuống dài phiến lá hình tim mép có răng cưa thô và sâu lá ở thân có cuống ngắn hơn phiến lá thường xẻ sâu thành 3 thùy trên mỗi thùy lại có răng cưa thưa lá ttên cùng phần lớn không chia thùy và hầu như không cuống. Hoa mọc vòng ở kẽ lá. Tràng hoa màu hồng hay tím hồng xẻ thành hai môi gần đểu nhau. Quả nhỏ 3 cạnh vỏ màu xám nâu. Hình 4 Hm 1 1 Ngoài cây ích mẫu mô tả trên cần chú ý phát hiện và phân biệt cây ích mẫu Leonurus sibiricus L. tạm gọi là cây ích mẫu hoa to vì cây này khác cây ích mẫu nói trên ở hoa to hơn dài hơn lá phía trên vẫn chia 3 thùy Hình 5 . Ta có thể tóm tắt sự khác nhau giữa 2 cây như sau 1. Lá trên cùng không chia thùy tràng hoa dài 9-12mm môi .
