Tài liệu tham khảo dành cho giáo viên, sinh viên chuyên ngành dược - Các loại thuốc thường gặp và công dụng chữa trị của chúng. | Dược Lý HỌC 2007 - ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI SÁCH DÙNG CHO SINH VIÊN HỆ BÁC sĩ ĐA KHOA Bài 25 Thuốc LỢI NIỆU MỤC TIÊU học TẬP Sau khi học xong bài này sinh viên có khả năng 1. Trình bày được cơ chế tác dụng và áp dụng điều trị của 4 nhổm thuốc lợi niệu nhổm thuốc ức chế enzym carbonic anhydrase nhổm thiazid nhổm thuốc lợi niệu quai và nhổm lưu kali máu. 2. Nêu được các tai biến rối loạn về ion khi dùng các thuốc lợi niệu kéo dài 3. Trình bày được cơ chế tác dụng và áp dụng điều trị của thuốc lợi niệu thẩm thau 1. ĐẠI CƯƠNG Tất cả các chất làm tăng khối lượng nước tiểu đều được coi là có tác dụng lợi niệu uống nước nhiều làm đái nhiều . Song nếu chỉ như vậy thì không giải quyết được phù là tình trạng ứ đọng Na ở dịch ngoài tế bào. Cho nên thuốc lợi niệu phải là thuốc làm tăng thải trừ Na kèm theo là thải trừ nước lấy từ dịch ngoài tế bào. Trên người không có phù thuốc lợi niệu vẫn có tác dụng. Đó là cơ sở để sử dụng nó trong điều trị cao huyết áp làm giảm Na của thành mạch sẽ làm tăng tác dụng của thuốc hạ áp và giảm tác dụng của các hormon gây co mạch như vasopressin . Ngoài tác dụng ức chế chọn lọc tái hấp thu Na các thuốc lợi niệu còn có ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến sự bài xuất của một số điện giải hoặc các chất khác K Cl- HCO3 acid uric. và gây ra các rối loạn khi dùng kéo dài. Để hiểu rõ cơ chế và các tác dụng không mong muốn của thuốc lợi niệu cần nhắc lại quá trình vận chuyển của một số ion khi qua thận. . Vận chuyển của Na - ở ống lượn gần khoảng 70- 80 Na được tái hấp thu cùng với các chất hữu cơ hòa tan đường acid amin với các anion acetat phosphat citrat Cl- với bicarbonat dưới ảnh hưởng của carbonic anhydrase. - ở đoạn lên của quai Henle Na tiếp tục được tái hấp thu khoảng 15 - 20 theo cơ chế cùng vận chuyển 1 Na 1 K và 2 Cl-. - ở ống lượn xa tái hấp thu Na 0- 10 phụ thuộc vào bài xuất K và H . Trao đổi Na và K dưới ảnh hưởng của aldosteron hormon làm tăng tái hấp thu Na và tăng thải K . Trao đổi giữa Na và H phụ thuộc vào trạng thái thăng bằng acid
