Tuyển tập các báo cáo nghiên cứu khoa học hay nhất của trường đại học Vinh năm 2005 tác giả: 6. Phạm Khắc Lưu, Sự mở rộng vạch phổ do ảnh hưởng của va thể thì Vật lý khoa học nghiên cứu về các quy luật vận động của tự nhiên, từ thang vi mô (các hạt cấu tạo nên vật chất) cho đến thang vĩ mô (các hành tinh, thiên hà và vũ trụ). Trong tiếng Anh, từ vật lý (physics) bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp φύσις (phusis) có nghĩa là tự nhiên và φυσικός (phusikos) là. | ĐẠI HỌC VINH TẠP CHÍ KHQA HỌC TẬP XXXV số 1A-2006 Sự mở RỘNG VẠCH PHỔ DO ẢNH HƯỞNG CỦA VA CHẠM PHẠM KHẮC LƯƯ a Tóm tắt. Trong bài báo này chúng tôi khảo sát phổ huỳnh quang cộng h ỏng của hệ nguyên tử hai mức náng l Ợng khi kể đến ảnh h ỏng của sự va chạm. Chúng tôi coi ảnh h ỏng của sự va chạm nh là ảnh h ỏng của tháng giáng ngẫu nhiên và đ a ra ma trận suy giảm ngẫu nhiên khi coi tháng giáng do va chạm ngẫu nhiên là tháng giáng độ lệch tần so có dạng nhiễu điện tín. I. PHẦN MỞ ĐẦƯ Trong bài báo này chúng tôi nghiên cứu ảnh h ởng của va chạm lên sự mở rộng vạch phổ dựa vào ph ơng trình Bloch quang học hiệu dụng với tháng giáng ngẫu nhiên là nhiễu telegraph. Trong thực tế tr òng laser không hoàn toàn đơn sắc và hệ l Ợng tử có thể suy biến vì vậy tiến triển theo thòi gian của các biến số động lực của hệ nguyên tử đ Ợc mô tả bởi ph ơng trình 2 vỉr iM X t V t -iM -Mx X t V t 1 dt ở đây V t là vectơ Bloch - iMs là ma trận chứa các thành phần không đổi của các thông số về độ lệch tần A về tần số Rabi D liên quan đến c òng độ tr òng ngoài và hệ số Einstein A đặc tr ng cho sự suy giảm tự phát Mx là ma trận của nhiễu do va chạm phụ thuộc vào nguồn nhiễu và tính chất của nhiễu. Khi biết đ Ợc Mx ta sẽ giải đ Ợc ph ơng trình 1 và tìm đ Ợc sự phụ thuộc của mật độ công suất phổ huỳnh quang vào nhiễu. Mô hình nhiễu phản ánh chính xác ảnh h ởng của va chạm bao nhiêu thì kết quả tính đ Ợc các gần với kết quả thực nghiệm bấy nhiêu. II. PHƯƠNG TRÌNH QƯANG HỌC BLQCH HỆƯ DỤNG VỚI THÀNG GIÁNG NGẪƯ NHIÊN LÀ NHIÊƯ TELEGRAPH Khi chiếu một chùm laser vào vật chất ở pha khí các nguyên tử khí này có sự va chạm ngẫu nhiên làm cho nguyên tử bị kích thích nên trạng thái náng l Ợng thay đổi dẫn đến tần số bức xạ thay đổi theo thòi gian. Do sự va chạm ngẫu nhiên đã làm cho tần số bức xạ của nguyên tử tháng giáng nên ta có thể nói ảnh h ởng của sự va chạm lên các biến số của nguyên tử nh là ảnh h ởng của một nhiễu. Nh vậy khi có ảnh h ởng của sự va chạm thì tần số bức xạ của nguyên tử ở thòi điểm
