Xét về mặt hiện tượng, trước sự đổ vỡ của Liên Xô và Đông Âu đã xuất hiện một số khuynh hướng, một số chính đảng đã chuyển sang lập trường XHDC để khôi phục phong trào công nhân, khôi phục phong trào XHCN. Trong cương lĩnh của Goocbachop, đã có sự tiếp nhận những khẩu hiệu, khuynh hướng mà CNXH dân chủ đã nêu lên. Tôi có nghe phổ biến rằng nguyên nhận của sự đổ vỡ ở Liên Xô là do trong tư tưởng của Goocbachop đã tiêm nhiễm những tư tưởng XHDC. Tôi cho đó là nhận định không đúng. Tôi xin trình bày. | Nếu liên hệ với Việt Nam tôi nghĩ cũng cần phải suy nghĩ. Cuộc cải cách ở Liên Xô cho đến năm ngoái những người thân cận với Goocbachop đã tách ra bởi lẽ Goocbachop vẫn còn tin đảng có thể cải tổ được còn họ lại lập luận ngược lại. Tất cả các nhà lãnh đạo các đảng phái ở Liên Xô vốn đều là những người CS, những nhân vật chủ chốt của ĐCS trước kia. Nói cho cùng, vấn đề rất quan trọng là xem đích thực nguyên nhân sự đổ vỡ ở Liên Xô. Vấn đề là Đảng cần phải chỉnh đốn như thế nào? Chỉnh đốn cái gì? Có phải chỉnh đốn về lý luận không? Hươu vượn tất! Nếu thực tế là thước đo của chân lý và chúng ta là những người CS thì hãy xem là chúng ta phải chỉnh đốn cái gì như thế nào? Thí dụ mấy đời BCH TW có chín mươi mấy phần trăm tham nhũng, vậy có đuổi ra không? Hãy nói thẳng đi! Làm như vậy tôi muốn nói rằng chúng ta đừng tự dối mình bằng cách đi phê phán, đi tìm tòi cái gì cả. Như vậy vô hình trung chúng ta lại rơi vào một phái duy tâm mới. Chúng ta phải chỉnh đốn đảng, vậy lấy gì làm tiêu chuẩn? Cần bắt đầu từ điều lệ, chỉnh đốn đảng trên cơ sở điều lệ.
