Tham khảo tài liệu 'nghiên cứu thuốc từ thảo dược part 8', y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả | ĐẠI CƯƠNG VÊ SAPONIN VÀ Dược LIỆƯ CHỨA SAPONÍN 485 . Ngưu tất Radix Achyranthes bidentae Cây Ngưu tâ t Achyranthes bidentata Blume Họ Rau dền Amaranthaceae Mô tả Cây thảo thân mảnh hơi vuông cao khoảng 1 m lá mọc đốì thuôn nhỏ dần ở phần gốc đầu lá nhọn phiến lá nhẵn. Hoa hợp thành bông ỏ ngọn cành hay nách lá. Đài 5 cánh gần bằng nhau nhị õ bầu hình trứng. Hoa mọc hướng lên nhưng khi thành quâ sẽ quặp xuống Quả nang lá bắc còn lại và nhọn thành gai cho nên vưởng phải có thể mắc vào quần áo. Ra hoa vào tháng 7 có quả vào tháng 12. Bộ phận dùng và chê biến Thu hoạch rễ khi cây bắt đầu úa vàng rửa sạch xông sinh rồi phơi hoặc sấy. Theo kinh nghiệm của Trung Quóc được bào chế như sau Ngưu tất chọn bỏ tạp chất rửa sạch làm mềm bỏ rễ con bên ngoài cắt thành đoạn phơi khô. Đôi khi chế thành tửu Ngưu tất bằng cách lấy ngưu tất đã cắt đoạn dùng rượu ngon phun như bụi nước trộn đều sau khi khô lấy ra để nguội cứ 100kg ngưu tất dùng 10kg rượu ngon . Thành phần hoá học Trong rễ lá và hạt đều chứa saponin triterpen sau khi thủy phân saponin thu dược phần genin là acid oleanolic và đường. Đã phân lập được ecdysteron và inokosterol từ rễ ngưu tất. Các chất này có tác dụng thúc kén nhả tơ vì vậy được ứng dụng rộng rãi trong công nghệ tơ tàm 486 . NGUYỀN THƯỢNG DONG Với mục đích nghiên cứu tạo ra thuốc hạ cholesterol máu từ rễ ngưu tâ t sau này có tên là Bidentin . Đoàn Thị Nhu và Phạm Kim Mãn Viện Dược liệu đã tách từ dạng chiết toàn phần thành ba bộ phận sterol saponin đường tự do và các tạp chất thử tác dụng hạ cholesterol máu theo mô hình tiêm Tween 80. Kết quả cho thấy phần saponin không có tác dụng hạ cholesterol máu nhưng khi bổ sung thêm một lượng nhỏ chất dẫn chúng lại thể hiện rất tốt tác dụng hạ cholesterol. Chính nhờ kết quả này mà Viện Dược liệu đã sản xuất thành công thuốc Bidentin chữa cholesterol máu và hạ huyết áp. Sau này từ hỗn hợp saponin này Phạm Kim Mãn đã phân lập được 1 saponin triterpen. Saponin đó có phần genĩn là acid oleanoỉic và phần đường .
