Bên cạnh Âm Dương, Ngũ Hành, cơ sở lý luận Đông y còn bao gồm: học thuyết Thiên Nhân hợp nhất, học thuyết kinh lạc, bát cương, học thuyết tạng tượng. Mặc dầu tạng tượng học Đông y có nhiều điểm tương đồng với giải phẫu và sinh lý học Tây y, các từ Hán-Việt dùng để chỉ các tạng (tâm, Can, Tỳ, Phế, Thận), phủ (vị, đởm, tam tiêu, bàng quang, tiểu trường, đại trường) trong Đông y không đồng nhất với các từ chỉ các cơ quan theo giải phẫu học Tây y (tim, gan, lách, phổi, cật;. | Lấy Cẩu thi 5 thăng đốt thành than tán nhỏ chia 10 lần mà uống ngày uổng 3 lần tất khỏi. Mcề ứtCÍHỹ. Người mắc chứng này cứ như thấy đói nhưng chỉ ăn gạo mới bớt mà gạo ãn vào thì không tiêu nên thành bệnh. Trị như saư Kê xí ỉ thăng gạo trắng 5 tẻ trộn sao lên tán nhô mà uống lát sau sẽ nôn ra như nước bột gạo tực là khói. Người bệnh cảm thấy trong bụng như có vật gì cứng mà đau ngày đêm rên rỉ. Không chữa trị thì chỉ trăm ngày là chết. Trị theo cách sau Lấy Ngưu tất cân 2 cân phơi thật khô rồi ngâm vào một đấu rượu trong bình thật kín bịt miệng binh vùi vào than nóng đợi thấy mùi thuốc xông lẽn thi rót ra chừng 6 lẻ mà uô ng mỗi lần. pfacatty t uắc- ừtị ổậiĂ 7ĩcÁ. Chứng này do tạng phủ yếu ruột và dạ dày không chịu làm việc lại gặp hàn nên tích tụ mà thành. Người bị bệnh thấy đau hai bên sườn chỗ dưới nách bên trong lại như có cục có hòn. Dùng phương thuốc sau Ngưu tất 8 phân - Chỉ thực nướng 8 phân - Phục linh 8 phân - Ngao giáp 8 phân - Kiết cánh 6 phân -Thược dược 6 phân - Bạch truật 6 phân - Nhân sâm 6 phân - Hậu phác nướng 6 phân - Đại hoàng 6 phân -Quế tâm 6 phân - Tân lang 6 phân. Tất cả tán nhỏ hoàn với mật thành từng viên bằng hạt ngô ngày uống 2 lần mỗi lần 20 viên vói nước nóng lúc bụng đói dần tăng lên 30 viên. - 68 - X 74 Ẩe cao. tiên- ểz cục nẳực t 4Õtó . Thứ cao này chuyên trị các chứng hòn cục lâu năm chỉ cần dán vào chỗ đau chừng 2 lần là hòn cục tiêu tan đã từng thí nghiệm nhiều lần đều rất hiệu quả. Cách chế cao như sau Mật đà tăng 6 lạng - A ngụy 5 tiền - Khương hoạt 1 lạng - Thúy hồng hoa tứ 1 lạng - Xuyên sơn. giáp 3 tiền - Hương du 8 lạng. Tất cả nấu chung thành cao. Thành cao xong thì thêm Xạ hưong 1 tiền. Sau đó phết ra vải dán cao vào chỗ đau. Nên nhớ là chỗ nào đau thì da nơi đó rụng lông lấy bút khoanh tròn để dán cho đúng. Ngoài ra dùng Thủy hồng hoa tử 3 tiền tán nhỏ hòa với 2 lít rượu nóng mỗi lần uốhg 1 chén. Đau đớn sẽ hết hòn cục sẽ tiêu. Nên nhớ Thủy hồng hoa tử tức là Hồng liệu hoa tử ở các tiêm thuốc Bác phần nhiều là thứ giả .
