Thuật ngữ motiv (phiên âm tiếng Pháp: motif; tiếng Đức: motiv, đều bắt nguồn từ tiếng Latinh moveo - chuyển | Hệ quả trực tiếp của motiv “điên” là motiv “cô độc” và sau đó là motiv “bị săn đuổi”. Nỗi cô độc trong cuộc đời nhiều đắng cay thăng trầm của Nghệ nhân cũng giống như nỗi cô độc bất tận của nhân vật anh đã sáng tạo, như Hamlet, như Jean Valjean và nhiều hình tượng bất tử khác trong văn học thế giới. Tiền bạc, tình yêu của Margarita, thậm chí cả những lời cổ vũ, khích lệ của Vôlanđ cũng không thể giúp Nghệ nhân lấy lại được lý tưởng, niềm tin, cảm hứng và mơ ước sáng tạo đã mất. Không ao ước tiếp tục viết, không còn muốn tác phẩm của mình sẽ còn “mang đến nhiều điều bất ngờ”, Nghệ nhân chỉ muốn về lại căn nhà hầm bé nhỏ ở phố Arbat mong tìm một chốn nương thân bình yên, nhưng ngay cả nơi trú ngụ cuối cùng đó cũng bị người ta chiếm đoạt. Không còn đất sống, bị tước đoạt tất cả, Nghệ nhân buộc phải tìm “sự giải cứu ở thế giới bên kia”. May mắn thay, Nghệ nhân còn có Margarita, nàng là niềm hạnh phúc, an ủi duy nhất trong cuộc đời cô độc, bất hạnh của chàng. Ai yêu cũng phải chia sẻ số phận của người mình yêu, Vôlanđ uy quyền và thông tuệ đã nói như vậy. Sẵn sàng chấp nhận “thông đồng với Quỷ sứ” vì người yêu, cùng Nghệ nhân đi đến tận cùng số phận đắng cay, Margarita đã trở thành một trong những hình tượng nhân vật nữ được yêu thích nhất trong văn học thế giới thế kỉ XX.
