Nhìn trên tổng thể, rõ ràng là ý tưởng trung tâm bộc lộ trong sự lý giải của Bakhtin chính là việc ông nhấn mạnh “tính phức điệu”, bởi vì chính nhờ “tính phức điệu” người viết mới có thể nhận thức về đời sống nội tâm của một con người và làm cho phương pháp sáng tạo của ông trở thành “chủ nghĩa hiện thực trong ý nghĩa cao nhất”. | Những vẫn đề lý thuyết của M. Bakhtin về tính phức điệu Nhìn trên tổng thể rõ ràng là ý tưởng trung tâm bộc lộ trong sự lý giải của Bakhtin chính là việc ông nhấn mạnh tính phức điệu bởi vì chính nhờ tính phức điệu người viết mới có thể nhận thức về đời sống nội tâm của một con người và làm cho phương pháp sáng tạo của ông trở thành chủ nghĩa hiện thực trong ý nghĩa cao nhất . Chắc chắn sự giải thích này của Bakhtin được chấp nhận như là một cái nhìn độc đáo nhưng đó là một quan điểm thiên lệch nghĩa là Bakhtin đề cao tính phức điệu và làm giảm giá trị của độc thoại. Theo ông chính nhờ có tính phức điệu mà Dostoevsky đã thành công trong việc khám phá con người trong con người. Quan điểm của nhà tiểu thuyết về con người là gì Tính phức điệu có phải là con đường duy nhất để có thể đạt tới mục đích này Dostoevsky kết luận rằng con người vừa mang tính xã hội vừa mang tính sinh vật. Chính ông chỉ ra rằng con người thuộc về xã hội nhưng đến chừng mức có liên quan đến sự phụ thuộc của anh ta nó không phải là tổng cộng của tất cả 8 . Ông cũng nói người nào cũng phức tạp và anh ta sâu sắc như biển cả lúc đầu cả thiện và ác vốn hiện hữu trong con người anh ta và chủ nghĩa cá nhân cố hữu trong mỗi con người ở xã hội văn minh là vấn đề khó giũ bỏ. Theo quan điểm của Dostoevsky con người là một loại tổ hợp có thể biến đổi 9 . Con người duy trì sự biến đổi không ngừng. Ngoài ra trong suốt quá trình biến đổi của anh ta không thiếu những yếu tố bất ngờ và phi lôgic. Vì vậy thay cho việc quan sát anh ta một cách đơn giản và nông cạn người viết nên đi sâu vào tâm hồn của anh ta cố gắng hiểu những trải nghiệm của anh ta trong những hình thức phong phú của chúng. Vì con người vốn sinh ra là một cá thể đồng thời cũng thay đổi không ngừng những đòi hỏi này xuất hiện sự mâu thuẫn. Có thể dung hòa những vấn đề này hay không Một số nhà phê bình cho rằng điều đó là có thể thực hiện khi đề cập đến một biểu hiện lý tưởng về tình yêu và lòng tốt của loài người đó là tình yêu Thiên chúa giáo .
