Tài liệu tham khảo giáo trình Sai số trong hóa học phân tích - Chương 5 Phân tích phương sai | Chương 5 PHÂN TÍCH PHƯƠNG SAI Trong chương trước chúng ta đã xét bài toán so sánh giá trị trung bình của hai tập số liệu trong tập hợp bằng cách dùng chuẩn t. Việc so sánh sẽ chính xác hơn nếu càng nhiều tập số liệu trong tập hợp được xét đến nếu. Tuy nhiên nếu cần so sánh nhiều hơn hai giá trị trung bình thì chuẩn t không còn phù hợp. Do vậy cần xét đến ảnh hưởng của yếu tố trong nhóm và giữu các nhóm qua đánh giá phương sai. Phương pháp này thường được gọi là phân tích phương sai analysis of variance- ANOVA hơn là thuật ngữ phân tích trung bình đa nhóm multi-group means analysis . Như vậy có thể nói phân tích phương sai là phân tích tác động của một hay nhiều yếu tố đến kết quả thí nghiệm qua tham số phương sai. Đó có thể là ảnh hưởng của một hay nhiều yếu tố hay ảnh hưởng tương hỗ của những yếu tố đó. Ngoài việc dùng để so sánh nhiều gía trị trung bình ANOVA còn được dùng để đánh giá ảnh hưởng của những nguồn sai số khác nhau đến dãy kết quả thí nghiệm từ đó đánh giá được ảnh hưởng của các nguồn sai số đến sự phân bố mẫu . Nguồn sai số được chia thành hai dạng - ảnh hưởng ngẫu nhiên của yếu tố thêm vào. - ảnh hưởng cố định hay đã được kiểm soát của thí nghiệm. Nói cách khác phân tích phương sai là làm thí nghiệm theo qui hoạch định trước nhằm khảo sát ảnh hưởng có nghĩa của các yếu tố đến kết quả thí nghiệm qua việc đánh giá phương sai theo chuẩn Fisher. Nếu chỉ so sánh hai giá trị trung bình thì phân tích phương sai trở thành phép so sánh sử dụng chuẩn t. Các bài toán về phân tích phương sai có 3 dạng chủ yếu - So sánh nhiều gía trị trung bình thực chất là bài toán một yếu tố k mức thí nghiệm mỗi mức nghiên cứu lặp lại n lần one way ANOVA or one - factor ANOVA . - Bài toán hai yếu tố A và B yếu tố A có k mức thí nghiệm yếu tố B có m mức thí nghiệm mỗi mức của A và B làm lặp lại n lần two-way ANOVA . - Bài toán 3 yếu tố trở lên Latin squares . . So sánh một số giá trị trung bình Giả sử cần so sánh sự khác nhau có ý nghĩa thống kê hay không của các giá trị .
