Biện chứng Phật Lão không rạch ròi, quy củ được như biện chứng Hegel và biện chứng của Marx, điều đó thì đã hẳn. Ấy thế mà hạt nhân hợp lý của nó lại có một sự ứng hợp khá cao trong đời sống tự nhiên và xã hội, khiến ngay nhiều nhà khoa học phương Tây trong đó có Einstein cũng từng rất xem trọng. | logique biện chứng được trang bị bài bản trong đầu óc những bậc cầm chịch lúc bấy giờ - vẫn không đủ sáng suốt cảnh báo trước một đáp án sai duy lương thức của chữ tâm bảo lưu từ Phật Lão và cả Khổng nữa mới giúp tìm thấy đích thực nghiệm số sai hay đúng. Biện chứng Phật Lão không rạch ròi quy củ được như biện chứng Hegel và biện chứng của Marx điều đó thì đã hẳn. Ấy thế mà hạt nhân hợp lý của nó lại có một sự ứng hợp khá cao trong đời sống tự nhiên và xã hội khiến ngay nhiều nhà khoa học phương Tây trong đó có Einstein cũng từng rất xem trọng. Đã đành từ bỏ duy lý cổ điển bao hàm cả duy lý mác-xít không phải là từ bỏ thực nghiệm khoa học cũng không phải là từ bỏ chủ nghĩa Marx như một triết thuyết. Trái lại khoa học loài người đang phát triển như vũ bão vẫn cần và càng rất cần duy lý miễn đó là duy lý hiện đại một thứ duy lý không đông cứng trong hai đáp số sai và đúng theo cách nghĩ cái gì hợp với lý trí thì tôn tại . Và chủ nghĩa Mác vẫn cần cho tư duy con người như mọi học thuyết triết học khác của nhân loại miễn không biến nó thành một học thuyết chính trị xã hội độc tôn với những công thức bao giờ cũng đúng như vô sản chuyên chính đấu tranh giai cấp bằng bạo lực cách mạng. Con người chức năng trong xã hội mới cũng không phải là không còn đáng giá miễn nó phải hài hòa với con người tự do biết chủ động chuyển hóa thành con người tự do không bị điều kiện hóa trong mọi thứ công thức từ trên dội xuống Ngang lưng thì thắt phương châm Đầu đội chính sách tay cầm chủ trương Hai chân đứng vững lập trường. . Xưa kia con người chức năng của nhà Nho đã tìm được ở Lão Trang và Phật giáo một liệu pháp cân bằng tâm thế và giảm đẳng gánh nặng chuyên chế trong tư tưởng trong ý thức hệ. Từ mấy thập kỷ nay rôi con người chức năng xã hội chủ nghĩa vô tình hay cô ý cũng tự phát tìm đên một liệu pháp giảm đẳng gánh nặng tâm lý bằng hành vi tiêu cực nói vậy mà không phải vậy . Không thể nói đấy là phương cách giải lý tính đúng nghĩa. Tuy nhiên tự nó đã là một thách đô gay gắt đòi .
