Chương 4 Cấu trúc, tính chất của xỉ và kim loại lỏng . Mở đầu Xỉ là sản phẩm được tạo thành trong quá trình luyện kim. Do được hình thành chủ yếu từ các oxit và tạp chất khác nhau nên xỉ có thành phần và cấu trúc cũng như các tính chất hoá lý vô cùng phức tạp. Những công trình nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng: xỉ luyện kim chứa hàng trăm khoáng chất khác nhau, trong đó khoảng 70% là silicát, aluminium silicat, phốt phát, ferit và sunfua khoảng 14% là spinen, 4% là oxit tự. | CHƯƠNG 4 CẤƯ TRÚC TÍNH CHẤT CỦA xỉ YÀ KIM LOẠI LỎNG . Mở đầu Xỉ là sản phẩm được tạo thành trong quá trình luyện kim. Do được hình thành chủ yêu từ các oxit và tạp chất khác nhau nên xỉ có thành phần và cấu trúc cũng như các tính chất hoá lý vô cùng phức tạp. Những công trình nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng xỉ luyện kim chứa hàng trăm khoáng chất khác nhau trong đó khoảng 70 là silicát aluminium silicat phốt phát ferit và sunfua khoảng 14 là spinen 4 là oxit tự do và 9 là các khoáng chất còn lại. Theo thành phần hoá học xỉ thường được chia ra làm 2 loại - Xỉ axit chứa cấu tử chủ yêu là SiO2 50 - 60 . - Xỉ bazo chứa các oxit kiềm như CaO MgO. trội hon. Trong một số trường hợp người ta sử dụng loại xỉ trung tính xỉ này chứa lượng oxit kiềm và oxit axit gần bằng nhau. Các oxit cũng được phân chia thành 3 loại oxit kiềm CaO MgO FeO MnO oxit axit SiO2 P2O5 TiO2. và oxit lưỡng tính hay trung tính Al2O3 Cr2O3. Theo hàm lượng FeO trong xỉ người ta phân biệt xỉ oxy hoá với hàm lượng FeO 1 5 và xỉ hoàn nguyên khử oxy với hàm lượng FeO 1 Theo phưong pháp sản xuất xỉ còn được trình bày theo bảng Bảng Thành phần hoá học một sô xỉ luyện kim Loại xỉ CuO SiO2 MgO Al2O3 FeO MnO P2O5 S Xỉ lò cao 35 - 50 35 - 40 3 - 17 6 - 17 0 3 - 0 7 0 1 - 5 - 0 3 - 2 5 Lò thổi oxy 20 - 40 25 - 30 2 - 5 1 - 2 22 - 30 8 - 10 3 - 5 - Lò Mactanh 40- 45 18 - 25 8 - 12 4 - 7 8 - 10 6 - 8 1 - 2 0 05 - 0 112 Lò điện 50 - 60 12- 18 3 - 15 2 - 4 0 2 - 1 5 0 2 - 0 5 0 1 - 2 0 1- 0 4 Trong luyện kim xỉ có vai trò vô cùng quan trọng. Các tính chất hoá - lí của xỉ có ảnh hưởng rất lớn đên tiên độ của quá trình nấu luyện và ảnh hưởng trực tiêp đên chất lượng sản phẩm kim loại. Trong nhiều trường hợp để khống chê thành phần và tính chất của kim loại khi nấu luyện người ta phải thông qua điều chỉnh thành phần và tính chất của xỉ. Trong quá trình luyện kim người ta đòi hỏi xỉ phải đáp ứng những yêu cầu hêt sức khác nhau thậm chí trong một phương pháp nấu luyện xỉ cũng phải đáp ứng những yêu cầu rất phức .
