Nghệ đen - Curcuma zedoaria Berg. (Zingiberaceae) từ lâu đã được sử dụng làm thuốc cổ truyền ở Việt nam. Tinh dầu từ củ nghệ tươi và khô được tách bằng phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước. Tinh dầu và dịch trích eter dầu hỏa của củ Nghệ đen được phân tích thành phần bằng phương pháp GC-MS. | TẠP CHÍ PHÁT TRIỂN KH CN TẬP 10 SÓ 04 - 2007 THÀNH PHẦN HÓA HỌC VÀ TÍNH KHÁNG OXY HÓA CỦA NGHỆ ĐEN Curcuma zedoaria Berg. TRỒNG Ở VIỆT NAM Trần Thị Việt Hoa Trần Thị Phương Thảo Vũ Thị Thanh Tâm Trường Đại học Bách khoa ĐHQG-HCM Bài nhận ngày 13 tháng 10 năm 2006 hoàn chỉnh sửa chữa ngày 27 tháng 02 năm 2007 TÓM TẢT Nghệ đen - Curcuma zedoaria Berg. Zingiberaceae từ lâu đã được sử dụng làm thuốc cổ truyền ở Việt nam. Tinh dầu từ củ nghệ tươi và khô được tách bằng phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước. Tinh dầu và dịch trích eter dầu hỏa của củ Nghệ đen được phân tích thành phần bằng phương pháp GC-MS. Thành phần chính của dịch ete dầu hỏa là Curzeren 34 27 2 02 và Y-Elemen 15 23 1 25 trong khi thành phần chính của tinh dầu là Y-Elemen 14 18 1 37 đến 18 79 1 45 Curzeren 14 28 1 99 đến 16 67 2 06 Germacron 22 53 2 18 đến 24 28 2 19 . Khảo sát tính kháng oxy hóa bằng phương pháp Ferric Thyocianat cho thấy tinh dầu Nghệ có khả năng kháng oxy hóa tương đối cao 74 8 1 1 - 77 8 0 7 ở nồng độ 20mg ml. Cao eter dầu hỏa có khả năng kháng oxy hóa cao nhất 61 4 0 8 - 84 5 1 2 ở nồng độ từ 5 0-20 0mg kết quả phân tích cho thấy có sự khác biệt lớn về thành phần sesquiterpen trong Nghệ đen ở Việt nam và ở các nước khác. Từ khóa tinh dầu dịch trích nghệ đen Curcuma zedoaria kháng oxi hóa. 1. GIỚI THIỆU Nghệ đen Curcuma zedoaria Berg. thuộc loại thân thảo cao đến 1 5m. Cây mọc hoang dại ở nhiều nơi bờ suối ruộng bỏ hoang miền gốc ở Hymalaya Srilanka Ấn Độ Indonesia Malaysia. Ở Việt Nam nghệ đen được trồng nhiều ở Bình Dương Đà Lạt Gia Lai. để làm thuốc. Củ nghệ đen có hình trụ dài 2-5cm đường kính 1-3cm. Vỏ có màu xám phần thịt có màu trắng ở lớp bên ngoài màu tím nhạt ở lớp trong có mùi thơm đặc trưng 1 2 . Trong y học cổ truyền từ lâu đời nghệ đen được dùng để trị bệnh xanh xao thiếu máu tăng cường bài tiết mật tăng trương lực ống tiêu hóa kém ăn nấm mãn tính đường ruột viêm loét dạ dày. 1 2 4 5 - Những phương pháp trích ly tinh dầu thành phần hóa học hoạt tính
