Tham khảo tài liệu 'giáo trình phân tích khả năng nghiên cứu những khoảng cách trong thiên văn nhật động p9', khoa học tự nhiên, vật lý phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả | Mat - Nếu các đường sức của từ trường H nằm song song với tia nhìn của mắt thì vạch quang phổ bị tách làm đôi X - AX và X AX và ánh sáng ứng với mỗi vạch bị phân cực tròn theo chiều ngược nhau Hình a X H từ trường X-AX X a Nếu các đường sức từ H nằm vuông góc với tia nhìn thì vạch bị tách thành 3 thành phần và ánh sáng bị phân cực thẳng. Khoảng cách giữa các vạch hay độ gia của bước sóng tỉ lệ với cường độ từ trường H AX ĩSH Trong đó e Điện tích em Khối lượng ec vận tốc ánh sáng Hình 91 Mat . H từ trường V Ằ ộ ộ X-AX Ằ b Như vậy ta có thể xác định được phương và cường độ của từ trường của thiên thể qua quan sát số vạch và khoảng cách AX giữa chúng. Kết quả quan sát cho thấy hầu hết các thiên thể đều có từ trường. Chẳng hạn vết đen mặt trời có từ trường khoảng 10-2 tesla. 2. Hiệu ứng Doppler và sự dịch chuyển của các vạch quang phổ. Trong phần âm học của giáo trình cơ học ta đã học qua hiệu ứng Doppler. Đó là sự thay đổi tần số và do đó là sự thay đổi bước sóng của nguồn phát xạ khi có sự dịch chuyển giữa nguồn phát sóng và người quan sát. a - Hình 92 Đối với sóng điện từ hiệu ứng Doppler có dạng như sau Giả sử khi nguồn sóng đứng yên so với người quan sát thì sóng thu được có tần số vo. Nếu có sự dịch chuyển tương đối giữa nguồn sóng và người quan sát thì tần số thu được sẽ thay đổi như trong trường hợp sóng âm M 1 - v ì V c Trong đó v - vận tốc tương đối giữa nguồn và người quan sát c - vận tốc ánh sáng v có giá trị dương nếu khoảng cách tăng âm nếu khoảng cách giảm. Với sóng ánh sáng hay sóng điện từng nói chung ta có Àv c const Vậy ỳ c 9ũ c A Aft Thay vào ta được À--h- 1 - -c -À o - v v c- v -À o V Vì c v nên ta có thể À-À o 11 - Từ đó À-Ào - AÀ - -Ào c V . AÀ_ v Hay AÀ - À o và - c À o c Độ biến thiên bước sóng AX gọi là độ dịch chuyển Doppler. So sánh với vạch phổ của nguyên tử phát ra nguồn khi đứng yên thì phổ phát ra khi nguồn chuyển động có sự dịch chuyển - Nếu khoảng cách tăng nguồn rời xa người quan sát thì bước sóng tăng X Xq AX. Phổ thu được trong .
