Trong chứng minh bất đẳng thức, đặc biệt là các bài toán có biến ràng buộc bới một hệ thức cho trước thoạt nhìn chúng ta cứ nghĩ đó là bài toán đại số thuần tuý nhưng nếu biết biến đổi linh hoạt điều kiện để chuyển bài toán về dạng lượng giác thì cách giải sẽ trở nên đơn giản hơn rất nhiều. | kientoanqb@ sent to CHỨNG MINH BẮT ĐẲNG THỨC BẰNG LƯỢNG GIÁC HÓA BIÊN SOẠN GV NGUYỄN TRUNG KIÊN Mở đầu Trong chứng minh bất đẳng thức đặc biệt là các bài toán có biến ràng buộc bới một hệ thức cho trước thoạt nhìn chúng ta cứ nghĩ đó là bài toán đại số thuần tuý nhưng nếu biết biến đổi linh hoạt điều kiện để chuyển bài toán về dạng lượng giác thì cách giải sẽ trở nên đơn giản hơn rất nhiều. Qua bài viết này tác giả mong muốn gửi đến các em học sinh một phương pháp chứng minh bất đẳng thức thường gặp trong các kỳ thi TSĐH. Khi nào thì có thể vận dụng bất đẳng thức trong tam giác - Từ điều kiện a b c e R ab bc ca 1 luôn tồn tại 3 góc của tam giác ABC sao cho _ . A B C a tan b tan c tan 2 2 2 - Từ điều kiện a b c e R ab bc ca abc bao gìơ cũng tồn tại 3 góc của tam giác sao cho a tan A b tan B c tan C - Từ điều kiện a b c e R a2 b2 cc - abc với a e 0 2 Tồn tại tam giác ABC có 3 góc thoả mãn điều kiện và ta dễ dàng tính được góc A thông qua định lý hàm số côsin. - Từ điều kiện a2 b2 cc 2abc 1 a b c e -1 1 luôn tồn tại a cosA b cosB c cosC với A B C 7Ĩ Một số kết quả cơ bản A 2a 1-a2 . A a _ A 1 Khi ta đặt a tan sin A - cosA sin cos 2 1 a2 1 a2 2 7i . a 2 7i . a a b ce R ab bc ca 1 1 a2 a b a c 1 b2 b c b a 1 c2 c a c b 1 a b e R -2-La 1 2 Thật vậy 2 tương đương với 1 ab 2 1 a2 1 b2 2ab a2 b2 a b a b c e R ab bc ca 1 . 1 a2 Thật vậy trước hết ta chứng minh a b _ 1 ab 1 a2 1 b2 7 1 a2 1 b2 1 c2 kết quả 1 a b c b c a 1 ab ab bc ca 1 1 ab Vì sT1b 3 a b c b c a 1 ab Á d a b b c c a a b b c c a 1 đpcm 7 1 a 2 1 b2 1 - a2 1- b 2c a b c e R ab bc ca 1 - - 1 a2 1 b ự .c 1 A B L .s - I 1 rõ 2 2 J 2 . 1 - đ2 . 1 - b 2c 1 ab _ r Thật vậy trước het ta chứng minh - - sau đó dùng kêt quả 1 a2 1 b2 ự i a2 1 b2 1 c O 2 ta có điều phải chứng minh Nhìn bài toán bằng con mắt lượng giác - Ta thấy BĐT 2 1 ab . A _ B . _ A . _ B - . . 1 cos .cos sin .sin 1 cos ựl a ựl b Ự1 a Ự1 b 2 2 2 ràng bất đẳng thức này luôn đúng A _ . 7 . 77 C .7. . 7 - Ta thấy 3 sin
