CƠ SỞ DI TRUYỀN TÍNH CHỐNG CHỊU NHIỆT ĐỘ LẠNH 8-1. GIỚI THIỆU CHUNG Cây lúa thuộc nhóm cây nhạy cảm với nhiệt độ lạnh, nhất là đối với những giống có nguồn gốc nhiệt đới và cận nhiệt đới. Những tổn thương do nhiệt độ lạnh gây ra có thể được quan sát ở nhiều giai đoạn tăng trưởng khác nhau của cây lúa: hạt không nẩy mầm, cây mạ kém phát triển, hiện tượng cây lùn, cằn cỗi, hiện tượng biến đổi màu sắc, hiện tượng thoái hóa đỉnh bông lúa, gia tăng tỉ lệ hạt lép, và. | Chương 8 CƠ SỞ DI TRUYỀN TÍNH CHỐNG CHỊU NHIỆT ĐỘ LẠNH 8-1. GIỚI THIỆU CHUNG Cây lúa thuộc nhóm cây nhạy cảm với nhiệt độ lạnh nhất là đối với những giống có nguồn gốc nhiệt đới và cận nhiệt đới. Những tổn thương do nhiệt độ lạnh gây ra có thể được quan sát ở nhiều giai đoạn tăng trưởng khác nhau của cây lúa hạt không nẩy mầm cây mạ kém phát triển hiện tượng cây lùn cằn cỗi hiện tượng biến đổi màu sắc hiện tượng thoái hóa đỉnh bông lúa gia tăng tỉ lệ hạt lép và hiện tượng hạt chín bất bình thường Kaneda và Beachell 1973 . Ở phía bắc nước Nhật hiện tượng bất thụ do nhiệt độ lạnh được xem như vấn đề nghiêm trọng nhất làm năng suất lúa giảm rất nhiều Saito và ctv. 2001 . Đối với kiểu gen cây lúa mẫn cảm với tính trạng bất thụ do nhiệt độ lạnh giai đoạn tăng trưởng nhạy cảm nhất là giai đoạn làm đòng đặc biệt là giai đoạn vi bào tử chuyển từ pha tetrad sang pha đầu tiên của nhiễm thể thu nhỏ lại xét trên cơ sở gián phân nhiễm thể trong di truyền tế bào Satake và Hayase 1970 . Nhiệt độ thấp trong suốt qúa trình phát sinh vi bào tử microsporogenesis sẽ làm cho thoái hóa vi bào tử và tạo ra hiện tượng phình to tế bào hạt phấn. Mặt khác cơ quan của noãn vẫn duy trì được khả năng thụ tinh một cách bình thường nhưng tiến trình phát triển microspore hoàn toàn bị ức chế Hayase và ctv. 1969 . Do đó hiện tượng thoái hóa microspore và hoặc hiện tượng phình to tế bào hạt phấn được xem như phản ứng của kiểu gen bất thụ đối với sự tổn thương do nhiệt độ lạnh Nishiyama 1976 . Cơ chế chống chịu lạnh hiện nay vẫn chưa được nghiên cứu một cách chi tiết còn nhiều câu hỏi chưa được giải đáp thỏa đáng. Muốn đạt được một kết qủa thành công về thụ phấn cây lúa cần có đủ số lượng hạt phấn cần thiết trong túi phấn. Số lượng hạt phấn giảm theo nghiệm thức xử lý lạnh làm cho tỉ lệ bất thụ gia tăng rất có ý nghĩa Satake 1991 . Những giống lúa chống chịu lạnh thường sản sinh ra số lượng hạt phấn nhiều hơn giống nhiễm Satake và Shibata 1992 . Như vậy chúng ta có thể nói rằng số lượng hạt phấn là .
