Cây gỗ lớn, thân thẳng đứng, cao 2030(-45)m, đường kính thân có thể tới 5070(-100)cm, vỏ dày, nứt thành những rãnh sâu, màu nâu đen. Cành nhỏ thường có màu vàng nhạt, màu phấn trắng. Lá hình kim, họp thành từng túm 3 lá (ít khi có 2 hoặc 4 lá), dài (10-)12-21(-25)cm, mảnh, mềm, màu xanh sáng. Nón đơn tính cùng gốc. Nón cái hình trứng, dài (4-)5-8(-10)cm, gần như không cuống hoặc có cuống rất ngắn (dài nhất chỉ khoảng 10 mm). Hạt nhỏ có cánh mỏng, dài 1,52,5cm. . | THÔNG BA LÁ Pinus kesiya Royle ex Gordon 1840 Tên đồng nghĩa Pinus insularis Endl. 1847 Pinus khasya Royle ex Hook. f. 1888 Tên khác Xà nu xà núi Tây Nguyên ngo Đà Lạt tòng thú Mèo-Lai Châu . Họ Thông - Pinaceae Tên thương phẩm Khasya pine gum rosin of pine tall oil turpentin oil pine oil Hình thái Cây gỗ lớn thân thẳng đứng cao 20-30 -45 m đường kính thân có thể tới 50-70 -100 cm vỏ dày nứt thành những rãnh sâu màu nâu đen. Cành nhỏ thường có màu vàng nhạt màu phấn trắng. Lá hình kim họp thành từng túm 3 lá ít khi có 2 hoặc 4 lá dài 10- 12-21 -25 cm mảnh mềm màu xanh sáng. Nón đơn tính cùng gốc. Nón cái hình trứng dài 4- 5-8 -10 cm gần như không cuống hoặc có cuống rất ngắn dài nhất chỉ khoảng 10 mm . Hạt nhỏ có cánh mỏng dài 1 52 5cm. Các thông tin khác về thực vật Thông ba lá là loài có vùng phân bố rộng nên rất đa dạng về các đặc điểm hình thái sinh thái cũng như năng suất và phẩm chất nhựa. Cũng vì vậy mà trước đây nó đã bị mô tả dưới 2 tên gọi khác nhau Pinus insularis Endl. và Pinus Thông ba lá - Pinus kesiya Royle ex Gordon 1- Dáng cây 2- Cành lá 3- Lá 4- Nón cái đã chín khô khasya Royle ex Hook. f. Thực ra chúng chỉ là một loài duy nhất - Pinus kesiya Royle ex Gordon. Việc tu chỉnh tên khoa học chính xác của loài thông ba lá mang tính khoa học nên đã được hầu hết các nhà phân loại thừa nhận. Thông ba lá là loài có nguồn gen quý đa dạng vì vậy việc nghiên cứu tính đa dạng trong loài ở thông ba lá Pinus kesiya không chỉ mang ý nghĩa khoa học mà còn có giá trị thực tiễn cao. Phân bố Việt Nam Lạng Sơn Cao Bằng Hà Giang Yên Minh Hoàng Xu Phì Xín Mần Quảng Ninh Yên Bái Mù Cang Chải Lai Châu Than Uyên Tủa Chùa Sơn La Mộc Châu Kon Tum Gia Lai Đắk Lắk Đắk Nông Lâm Đồng. Thế giới Cây phân bố ở miền Nam Trung Quốc Lào Bắc Thái Lan Philippin Myanmar và miền Đông Ân Độ. Hiện thông ba lá đã được đưa trồng ở khắp các khu vực nhiệt đới trong vùng Đông Nam Á. Đặc điểm sinh học Cây ưa mát ẩm và ưa sáng. Trong tự nhiên chúng thường sinh trưởng ở các khu vực có độ cao từ 300m
