Vâṇ đôṇ g kiêń taọ la ̀ sự vâṇ đôṇ g cuả vo ̉ traí đât́ do hoaṭ đôṇ g cuả nôị lưc̣ dươí tać duṇ g vâṇ chuyên̉ cuả doǹ g đôí lưu taọ nên cać chuyên̉ đôṇ g thư ́ sinh: vâṇ đôṇ g thăng trầm, uôń nếp, dứt gãy. Vâṇ đôṇ g tân kiêń taọ là giai đoaṇ cuôí cuǹ g trong lịch sử hình thành và phát triển của tự nhiên diễn ra cách đây khoảng 25 triệu năm, có cường độ mạnh mẽ còn được kéo dài đến ngày nay, giai đoạn này tiếp tục hoàn thiện các điều kiện tự.
