Di truyền tế bào Lai Soma Mục tiêu: Sau khi học xong chương này học viên có khả năng: - Trình bày được khái niệm tế bào soma và sự biệt hóa của chúng. - Giải thích được lai soma khác lai ghép mô và cơ quan, khác lai hữu tính. - Trình bày được hình thái và hoạt động sống của các tế bào lai invitro. - Biết được nguyên lý và qui trình ứng dụng lai tế bào trong công nghệ tế bào. | 153 Chương 7 Di truyền tế bào Lai Soma Mục tiêu Sau khi học xong chương này học viên có khả năng - Trình bày được khái niệ m tế bào soma và sự biệt hóa của chúng. - Giải thích được lai soma khác lai ghép mô và cơ quan khác lai hữu tính. - Trình bày được hình thái và hoạt động sống của các tế bào lai invitro. - Biết được nguyên lý và qui trình ứng dụng lai tế bào trong công nghệ tế bào. Sự biệt hóa các tế bào soma Qúa trình phát triển phôi và hình thành các mô các cơ quan bao gồm hai qúa trình chủ yếu là sự phân bào mitos và biệt hóa tế bào cell differentiation . Sự phân bào mitos bảo đảm cho tất cả tế bào của một chủng quần cũng như toàn bộ cơ thể có bộ thể nhiễm sắc ổn định 2n xảy ra trong giai đoạn M của chu kỳ tế bào. Trong cơ thể đã trưởng thành các tế bào soma vẫn phân bào mitos trong các chủng quần đổi mới như biểu mô nền của da biểu mô ruột các tế bào gốc tuỷ đỏ xương. Trong các chủng quần ổn định ví dụ gan các tế bào soma không phân bào nhưng khi có nhân tố kích thích chúng vẫn có khả năng phân bào mitos khi hàn gắn vết thương . Đối với thực vật các tế bào và mô soma có thể phân bào và tái biệt hóa thành cây trưởng thành theo kiểu sinh sản sinh dưỡng. Sự biệt hóa tế bào là qúa trình tạo thành các tế bào biệt hóa khác nhau về hình thái và chức năng - tức là tạo thành các tế bào của các mô và cơ quan khác nhau. Trong qúa trình phát triển phôi ở động vật sự biệt hóa thấy rõ nhất khi tạo thành ba lá phôi lá phôi ngoài ngoại phôi bì lá phôi trong nội phôi bì và lá phôi giữa trung phôi bì và từ ba lá phôi các tế bào sẽ biệt hóa tạo thành các mô khác nhau. Sự sinh trưởng và biệt hóa xảy ra trong giai đoạn G1 của chu kỳ sống của tế bào. Sự biệt hóa về hình thái và chức năng Các tế bào soma khác biệt nhau về hình thái và chức năng. Có khoảng 200 dạng tế bào soma tập hợp thành 20 dạng mô khác nhau trong cơ thể người. Ví dụ tế bào hồng cầu không nhân có dạng cầu lõm hai mặt có chức năng chuyên chở O2 và CO2 tế bào biểu mô ruột có dạng hình khối trụ có nhiều
