1. Nhập đề Trong một số bài viết gần đây, chúng tôi đã đưa ra một thực tế, ở các vùng dân tộc thiểu số thuộc các tỉnh miền núi phía Bắc nằm dọc theo biên giới Việt - Trung như Lai Châu, Lào Cai, Hà Giang có xuất hiện khá phổ biến kiểu địa danh gốc Hán Quan thoại Tây Nam (người địa phương gọi là tiếng Quan Hoả(1)). Về mặt ngữ âm, và cấu tạo các địa danh ở đây khi so sánh với tiếng Hán phương ngôn Tây Nam trên phương diện đồng đại thì chúng ta. | Vấn đề quốc ngữ hoá hệ thống phụ âm đầu trong các địa danh gốc Hán quan thoại Tây Nam ở Việt Nam phần 1 1. Nhập đề Trong một số bài viết gần đây chúng tôi đã đưa ra một thực tế ở các vùng dân tộc thiểu số thuộc các tỉnh miền núi phía Bắc nằm dọc theo biên giới Việt - Trung như Lai Châu Lào Cai Hà Giang. có xuất hiện khá phổ biến kiểu địa danh gốc Hán Quan thoại Tây Nam người địa phương gọi là tiếng Quan 1 loảd . Về mặt ngữ âm và cấu tạo các địa danh ở đây khi so sánh với tiếng Hán phương ngôn Tây Nam trên phương diện đồng đại thì chúng ta vẫn nhận thấy chúng là những địa danh thuần Hán. Loại địa danh này được coi là một kiểu loại địa danh trong hệ thống địa danh Việt Nam. Ví dụ Tiếng Việt Tiếng Hán QH Hán -Việt Nghĩa Lao Chải law caj - lau tsai lão trại làng cũ Má Cha ma ca - ma tea Mã gia nhà họ Mã Tả Phìn ta fin - iWta p in đại bình bãi bằng lớn Qua những ví dụ trên chúng ta thấy đây là những địa danh hoàn toàn theo âm đọc Hán quan thoại Tây Nam và để có những địa danh ghi bằng chữ quốc ngữ như hiện nay thì những địa danh này đã phải trải qua một quá trình quốc ngữ hoá dùng chữ quốc ngữ để ghi lại các địa danh theo âm đọc Hán . Trong bài viết này chúng tôi sẽ xem xét chủ yếu về vấn đề quốc ngữ hoá các phụ âm đầucủa những đơn vị địa danh gốc Hán này. Nhìn chung hệ thống phụ âm đầu của hai ngôn ngữ Việt và Hán không quá phức tạp. Hệ thống phụ âm đầu tiếng Hán quan thoại Tây Nam tiếng Thành Đô đại diện Chéngdù gồm các âm vị như sau 2 p ph m f v w t th n ts tsh s z te teh n e j k kh q x 0 Đối với hệ thống phụ âm đầu tiếng Việt theo chuẩn chính tả gồm có các âm vị sau trong ngoặc là các con chữ tương ứng b b p p 3 m m f ph v v t t th th d đ n n s x z d gi 1 1 t tr 5 s c ch nh k c q k h ng x kh Y g gh r 0 h h Hệ thống phụ âm đầu của hai ngôn ngữ Việt và Hán được đưa ra ở trên chính là những cơ sở để xem xét quá trình quốc ngữ hoá các địa danh gốc Hán Quan Thoại Tây Nam ở Việt Nam. Trên thực tế phát âm của phương ngôn Bắc bộ Việt Nam mặc dù không có tồn tại một số âm vị
