Nghẹn là trạng thái nuốt xuống bị trở ngại, ăn uống như bị nghẽn tắc không xuống. Nghẹn chỉ là một triệu chứng có thể do nhiều bệnh ở thực quản gây ra: Rối loạn thần kinh thực quản, thực quản co thắt, thực quản có khối u. tương ứng với thể Tâm Vị Co Thắt, Thực Đạo Viêm, Ung Thư Thực Quản, Ung Thư Dạ Dày. | NGHẸN Ế CÁCH Đại Cương Nghẹn là trạng thái nuốt xuống bị trở ngại ăn uống như bị nghẽn tắc không xuống. Nghẹn chỉ là một triệu chứng có thể do nhiều bệnh ở thực quản gây ra Rối loạn thần kinh thực quản thực quản co thắt thực quản có khối u. tương ứng với thể Tâm Vị Co Thắt Thực Đạo Viêm Ung Thư Thực Quản Ung Thư Dạ Dày. Thiên Thông Bình Hư Thực Luận Tố Vấn 28 viết Hung tắc bị nghẹn thì trên dưới không thông ám chỉ chứng ế cách. Phân Loại Ế ăn uống đến khoảng giữa miệng với cổ họng vì khí làm ngăn lại nuốt nghẹn không xuống được vì vậy gây nên nôn ra từ trong họng chuyển ra do đó gọi là Ế bệnh bệnh ở thượng tiêu. Cách Có hai cách giải thích a-Ăn uống xuống họng đến cơ hoành cách thì không xuống được nữa nôn ra vì vậy gọi là cách. b- Từ cách mạc hoành cách mô chuyển ra do đó gọi là Cách Theo Lý Đông Viên giải thích . Cách ở đây không có nghĩa là ngăn cách. c- Hải Thượng Lãn Ông trong Hải Thượng Y Tông Tâm Lĩnh giải thích Chứng Cách xẩy ra ở khoảng giữa bao tử và họng vì vậy gọi là Cách. Chữ Cách này có nghĩa là ngăn cách ý nói là ngăn thức ăn ra khỏi bao tử. Bệnh ở trung tiêu. Nguyên Nhân Theo sách Y Trung Quan Miện Hải Thượng Y Tông Tâm Lĩnh thì Ế do vị quản khô ráo huyết dịch suy kém do âm hư hỏa vượng. Cách thường do lo nghĩ tức giận gây nên uất kết đờm khí tụ lại trên cách mô vì vậy Chu Đan Khê nhận định là Bệnh này chỉ có ở người lớn tuổi trẻ tuổi không có chứng ế cách . . Tiết Lập Trai cho rằng Bệnh ế cách do hỏa gây nên . Do hỏa bốc lên nung đốt tân dịch thành đờm lúc đầu thì hỏa và đờm chưa kết họng và ngực bị táo ăn uống vào không được lưu lợi thành ra ế cách. . Thiên Âm Dương Biệt Luận Tố Vấn 7 viết Khí Tam dương kết lại gọi là Cách . . Sách Hải Thượng Y Tông Tâm Lĩch giải thích rõ hơn ý của sách Nội Kinh Tố Vấn như sau . Nhưng phải biết vì sao Tam dương sinh ra nhiệt kết Ddêuf là bệnh của Thận cả vì Thận chủ chủ 5 chất dịch chủ nhị tiện cùng với Bàng quang thành một tạng phủ có quan hệ biểu lý. Thận thủy đã khô thì dương hỏa thiên thắng nung nấu tân dịch .
