A- ĐẠI CƯƠNG - Hoạt là trơn tru, sức mạch đi trơn tru như chuỗi hạt châu (viên ngọc) lăn (động) dưới ngón tay. - Sách ‘Trung Y Chẩn Đoán Học Giảng Nghĩa’ ghi: “Người thường mạch Hoạt mà xung hòa là dấu hiệu vinh vệ đầy đủ. Phụ nữ không bệnh mà thấy mạch Hoạt thì nên xét xem có thai hay không”. B- HÌNH TƯỢNG MẠCH HOẠT - Thiên ‘Đại Kỳ Luận’ (T. Vấn 48) ghi: “Mạch khí đến tròn như hoàn thuốc, trơn không dính tay”. - Chương ‘Mạch Hình Trạng Chỉ Hạ Bí Quyết’ (M. Kinh). | MẠCH HOẠT Ỉ B - SLIPPERY PULSE - POULS GLISSANT A- ĐẠI CƯƠNG - Hoạt là trơn tru sức mạch đi trơn tru như chuỗi hạt châu viên ngọc lăn động dưới ngón tay. - Sách Trung Y Chẩn Đoán Học Giảng Nghĩa ghi Người thường mạch Hoạt mà xung hòa là dấu hiệu vinh vệ đầy đủ. Phụ nữ không bệnh mà thấy mạch Hoạt thì nên xét xem có thai hay không . B- HÌNH TƯỢNG MẠCH HOẠT - Thiên Đại Kỳ Luận T. Vấn 48 ghi Mạch khí đến tròn như hoàn thuốc trơn không dính tay . - Chương Mạch Hình Trạng Chỉ Hạ Bí Quyết M. Kinh ghi Mạch Hoạt qua lại tới lui lưu lợi liên tiếp nhau giống như mạch Sác . - Sách Hồi Khê Mạch Học ghi Mạch Hoạt qua lại lưu lợi như hạt châu lăn trong mâm như mưa móc đọng trên lá sen . -Sách Chẩn Gia Chính Nhân ghi Mạch Hoạt qua lại lưu lợi hình dáng như hạt châu như sương đọng trên lá sen . - Sách Trung Y Học Khái Luận ghi Mạch Hoạt đi qua lại lưu lợi trơn tròn . HÌNH VẼ BIỂU DIỄN MẠCH HOẠT - Sách Tam Tài Đồ Hội và sách Đồ Chú Nan Kinh Mạch Quyết mô tả mạch Hoạt như sau - Sách Mạch Chẩn ghi lại hình vẽ biểu diễn mạch Hoạt như sau MẠCH HOẠT Phù Trầm Xưống - Sách Tân Biên Trung Y Học Khái Yếu mô tả mạch Hoạt như sau - Sách KHYHCT và YHHĐ Trong Lâm Sàng mô tả hình vẽ biểu diễn của mạch Hoạt như sau Sóng đầu tiên của mạch Hoạt hiện lên tròn trĩnh và có bước sóng rộng hơn sóng đầu tiên của người mạch bình thường. Điều này hợp với sự mô tả của sách mạch xưa là mạch Hoạt khi bắt được thấy có cảm giác như hạt châu ngọc lăn trên mâm - Tần số mạch Hoạt tương ứng trong 1 phút dao động ở 54 lần phút đến 100 lần phút và đa số ở khoảng 81 - 100 lần phút . Đỉnh mạch Đĩnh sóng dội C- NGUYÊN NHÂN PHÁT SINH MẠCH HOẠT - Sách Trung Y Chẩn Đoán Học Giảng Nghĩa ghi Khí thực huyết vọt lên làm cho mạch đi lại lưu lợi ứng vào tay thấy trơn tròn hoặc đàm thực kết trệ bên trong tà khí thịnh thực cũng gây ra mạch Hoạt . - Sách Tân Biên Trung Y Học Khái Yếu ghi Nguyên nhân phát sinh mạch Hoạt có thể do Lượng máu ở tim tống ra bình thường hoặc tăng cao. Thành mạch co dãn .
