A- ĐẠI CƯƠNG. - Sách ‘Nội Kinh’ có chỗ ghi là mạch Tế có chỗ lại ghi là mạch Tiểu. - Sách ‘Mạch Kinh’ chỉ có mạch Tế, không có mạch Tiểu. - Sách ‘Mạch Học Giảng Nghĩa’ giải thích: “Tế hoặc Tiểu là dựa theo hình tượng mà nói, tự nghĩa của nó không khác biệt nhiều.”. - Sách ‘Trung Y Chẩn Đoán Học Giảng Nghĩa’ ghi: “Hà- Mộng-Giao nói: Tiểu tương phản với Đại, gọi là Tế thì mạch Tiểu tức là mạch Tế.” B- HÌNH TƯỢNG MẠCH TẾ. - Chương ‘Hình Trạng Chỉ Hạ Bí Quyết’ (M | MẠCH TẾ 2Ĩ B - THIN PULSE SLENDER POULS FIN A- ĐẠI CƯƠNG. - Sách Nội Kinh có chỗ ghi là mạch Tế có chỗ lại ghi là mạch Tiểu. - Sách Mạch Kinh chỉ có mạch Tế không có mạch Tiểu. - Sách Mạch Học Giảng Nghĩa giải thích Tế hoặc Tiểu là dựa theo hình tượng mà nói tự nghĩa của nó không khác biệt nhiều. . - Sách Trung Y Chẩn Đoán Học Giảng Nghĩa ghi Hà- Mộng-Giao nói Tiểu tương phản với Đại gọi là Tế thì mạch Tiểu tức là mạch Tế. B- HÌNH TƯỢNG MẠCH TẾ. - Chương Hình Trạng Chỉ Hạ Bí Quyết M. Kinh ghi Mạch Tế nhỏ lớn hơn mạch Vi . - Sách Chỉnh Gia Chính Nhân ghi Mạch Tế nghĩa là nhỏ hình tượng như sợi dây mạch Vi thì lờ mờ khó thấy còn Tế thì rõ ràng dễ thấy . - Sách Mạch Ngữ ghi Mạch Tế thì nhỏ thẳng mà mềm ứng dưới tay như sợi tơ chỉ . - Sách Trung Y Học Khái Luận ghi Mạch Tế như sợi dây nhỏ mà mềm . HÌNH VẼ BIỂU DIỄN MẠCH TẾ. - Sách Mạch Chẩn ghi Hình vẽ mạch Tế dưới đây so sánh với mạch Đại cho dễ thấy C- NGUYÊN NHÂN PHÁT SINH MẠCH TẾ. - Sách Chẩn Gia Khu Yếu ghi Mạch Tế là do huyết bị lạnh khô hư không đủ để làm cho đầy vậy . - Sách Trung Y Chẩn Đoán Học Giảng Nghĩa ghi Mạch Tế do khí huyết đều hư không đủ để thúc đẩy mạch hoặc do thấp tà ngăn trở mạch đạo gây ra . D- MẠCH TẾ CHỦ BỆNH. - Thiên Mạch Yếu Tinh Vi Luận T. Vấn 17 ghi Thấy mạch Tiểu mà sắc mặt không đổi mới là bệnh - Mạch Tế thì khí ít . - Thiên Bình Nhân Khí Tượng Luận T. Vấn 18 ghi Mạch ở bộ xích lạnh mà Tế là chứng ăn xong thì đi tả ngay . - Thiên Ngọc Cơ Chân Tạng Luận T. Vấn 19 ghi Mạch Tế da lạnh hơi thở ngắn đại tiểu tiện đều tiết lợi không ăn uống được là chứng Ngũ Hư . - Thiên Tam Bộ Cửu Hậu Luận T. Vấn 20 ghi Hình thể thịnh mà mạch Tế thiếu hơi không đủ để thở là bệnh đang nguy . - Thiên Thông Bình Hư Thực Luận T. Vấn 28 ghi Phụ nữ nuôi con bị bệnh nhiệt mà mạch Tiểu là thế nào - Kỳ Bá trả lời Tay chân nóng thì sống tay chân lạnh thì chết . - Chương Biện Thái Dương. Trị TH. Luận ghi Thương hàn đã 5-6 ngày đầu ra mồ hôi hơi sợ lạnh tay chân lạnh vị quản đầy miệng không muốn ăn đại tiện bón .
