Tham khảo tài liệu 'lý thuyết dược học: chỉ xác', y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả | CHỈ XÁC Xuất xứ Bản kinh Tên Việt Nam Trái gìa của quả Trấp Đường quất. Tên Hán Việt khác Chỉ xác Nô lệ Thương xác Đổng đình nô lệ Hòa Hán dược khảo . Tên gọi Chỉ là tên cây xác là vỏ. Vì quả chín ruột quắt chỉ còn vỏ với xơ nên gọi là Chỉ Xác. Tên khoa học Fructus citri Aurantii Họ khoa học Thuộc họ Cam Rutaceae . Mô tả Chỉ xác cũng giống như Chỉ thực Chỉ thực dùng quả non còn Chỉ xác là quả hái vào lúc gần chín thường bổ đôi để phơi cho mau khô. Chỉ xác to hơn Chỉ thực và thường được bổ đôi Xem Chỉ thực . Phân biệt Chỉ thực và Chỉ xác đều là quả phơi khô của hơn 10 cây của chi Citrus và Poncirus học Cam Rutaceae nhưng thu hái ở hai thời kỳ khác nhau. Chưa xác định được tên chính xác. Ở Trung Quốc còn dùng Chỉ thực hoặc Chỉ xác với nhiều cây khác nhau như cây Câu kết Chỉ Poncirus trifolia Raf cây Hương viên Citrus wilsonii Tanaka cây Toàn đăng hay Câu đầu đăng Bì đầu đăng Citrus aurantium L cây Đại đại hoa Citrus aurantium L Var Amara Engl . Có nơi còn dùng quả Bưởi non Citrus grandis Osbeck bổ đôi phơi khô để làm Chỉ thực và Chỉ xác. Có nơi dùng quả bưởi non Citrus grandis ocbeck bổ đôi phơi khô làm Chỉ xác. Chỉ xác gồm các quả bổ đôi đường kính 2-3cm hoặc bổ tư . Vỏ ngoài có màu nâu vàng có vết tích của cuống quả hoặc vết tích của vòi nhụy. Mặt cắt ngang có một vòng vỏ quả ngoài mỏng màu nâu sắt vỏ có một vòng túi tinh dầu lỗ chỗ lớp cùi trắng ngà dày khoảng tử 3-4mm quăn ra phía ngoài giữa là ruột màu nâu nhạt có các múi hình tía nan hoa bánh xe khô xốp có lỏi cứng. Chất cứng chắc mùi thơm nhạt vị đắng cay. Ruột hơi chua chát so sánh với Chỉ thực . Chỉ xác và Chỉ thực giống nhau nhưng sức mạnh của Chỉ xác yếu hơn. Địa lý Có nhiều ở phía Bắc Việt Nam. Phần dùng làm thuốc Quả chín. Thu hái sơ chế Chọn vào tháng 9-10 hái những trái gần chín phơi khô lúc trời khô ráo hoặc hái quả xanh có đường kính 3-5cm bổ ngang làm đôi phơi khô. Bào chế Đem thấm nước cho mềm bỏ xác múi và hạt ở trong đi rồi xắt mỏng phơi khô trộn sao với nếp hoặc cám cho tới khi gạo vàng hoặc cám
