Chảy qua cửa cống Cống là tên chung chỉ công trình điều khiển mực nước hoặc lưu lượng. Lỗ tháo nước của cống thường đóng mở bằng tấm chắn cửa. Dòng chảy qua lỗ cống dưới tác dụng của cột nước H hoặc chênh lệch mực nước thượng hạ lưu z. Ta đóng mở cửa, thay đổi diện tích tháo nước, sẽ điều khiển được mực nước (khi lưu lượng cố định) hoặc điều khiển được lưu lượng (khi mực nước cố định). Nếu mực nước thượng lưu thấp hơn đỉnh cống, và tấm chắn cửa cũng kéo lên khỏi. | Chương XVI CHẢy QUA CỬA CỐNG Cống là tên chung chỉ công trình điều khiển mực nuớc hoặc lưu lượng. Lỗ tháo nước của cống thường đóng mở bằng tấm chắn cửa. Dòng chảy qua lỗ cống dưới tác dụng của cột nước H hoặc chênh lệch mực nước thượng hạ lưu z. Ta đóng mở cửa thay đổi diện tích tháo nước sẽ điều khiển được mực nước khi lưu lượng cố định hoặc điều khiển được lưu lượng khi mực nước cố định . Nêu mực nước thượng lưu thấp hon đỉnh cống và tấm chắn cửa cũng kéo lên khỏi mực nước thượng lưu thì dòng chảy qua cống hoàn toàn là không áp cống làm việc như một đập tràn đỉnh rộng. Khi mực nước thượng lưu ngập hoàn toàn lỗ cống thì hiện tượng chảy qua cống căn bản là hiện tượng chảy qua lỗ hình 16-1 hoặc chảy qua vòi hình 16-2 nguyên lý tính toán đã được xét ở chưong V. Hình 16-2 Tuy nhiên trong thực tế thường có những lỗ cống đặt ở sát đáy lòng dẫn hạ lưu diện tích lỗ cống tưong đối lớn so với mặt cắt dòng chảy ở hạ lưu. Hiện tượng không phải đon thuần là chảy tự do qua lỗ ra khí trời hoặc chảy ngập lặng trong nước hạ lưu như đã xét ở chưong V mà ở đây dòng chảy ra khỏi cửa cống sẽ đi ra kênh dẫn nối tiếp với dòng chảy bình thường ở hạ lưu theo những hình thức nối tiếp khác nhau và các hình thức nối tiếp đó lại ảnh hưởng đến khả năng tháo nước của cống. Do đó trong chưong này ta phải kết hợp lý luận chảy qua lỗ với lý luận nối tiếp thượng hạ lưu chưong XV để xét vấn đề này. Ta xét hai trường hợp 215 Cống không có trần hoặc vòm tiếp sau cửa cống là lòng dẫn hở. Ta gọi là chảy dưới tấm chắn cửa cống hở hình 16-3 . Tiếp theo cửa cống là thân cống hình ống tương đối dài mặt cắt khép kín có trần hoặc vòm dòng chảy trong thân cống có thể là đầy ống hoặc không đầy ống. Ta gọi là chảy qua cống ngầm hình 16-4 . 0 avg 0 -T- -9- n V0 H0 H 1 1 a 7 1 1 s 1 I 1 1 0 1 Zỉ U u J - t 1 Hình 16-3 Hình 16-4 A- CHẢy DƯỚI TẤM CHẤN CỬA CỐNG HỞ 16-1. CÁC HÌNH THỨC NỐI TIẾP SAU CỬA CỐNG Xét sơ đồ dòng chảy trong hình 16-3 . Ký hiệu H - cột nước trước cửa cống tức độ sâu ở thượng lưu b - chiều rộng
