Lễ hội cầu mưa (hay còn gọi là lễ hội Xến Xó Phốn) vùng Tây Bắc được ra đời và hình thành cùng kho tàng văn hóa phi vật thể của người Thái. Qua bao đời chắt lọc, gạn đục khơi trong để có được tinh hoa, những giá trị về phong tục tập quán, tín ngưỡng. Lễ hội cầu mưa ngày nay mang đủ bản sắc văn hóa của người Thái Tây Bắc. | T Ä 1 A tí WZ A T 1 A T I A Lễ hội Xên Xó Phôn của người Thái vùng Tây Băc Lễ hội cầu mưa hay còn gọi là lễ hội Xến Xó Phốn vùng Tây Bắc được ra đời và hình thành cùng kho tàng văn hóa phi vật thể của người Thái. Qua bao đời chắt lọc gạn đục khơi trong để có được tinh hoa những giá trị về phong tục tập quán tín ngưỡng. Lễ hội cầu mưa ngày nay mang đủ bản sắc văn hóa của người Thái Tây Bắc. Lễ hội gồm 2 phần lễ và hội phần lễ để cúng thần linh cai quản mưa nắng không mang yếu tố dị đoan mà chỉ mượn yếu tố tâm linh để dạy bảo con người phần hội tạo nên những tiếng cười thoải mái nhằm giáo dục nhân cách phẩm hạnh để con người vươn tới cái đẹp của đạo đức truyền thống mà người Thái đã có. Người Thái ở vùng Tây Bắc quan niệm rằng thần linh cai quản mưa gió thương những đứa trẻ sinh ra không có cha để làm nhà cho nên đã không làm mưa khiến cho trời hạn hán vì vậy trời không mưa là lỗi của những người phụ nữ chửa hoang. Vì vậy dân bản phải làm lễ cầu mưa cúng lễ các vị chủ nước chủ sông suối thuồng luồng tiếng Thái gọi là Tô Ngược để mời các thần linh về nghe nguyện vọng của con người đồng thời trách phạt những người phụ nữ đó đã không biết giữ mình. Những lời cầu xin trách móc được truyền tụng và đúc kết thành các bài cúng và các trò chơi trong lễ hội cầu mưa. Người đóng vai trò chính trong lễ hội là bà Mè mải. Mở đầu lễ cầu mưa đoàn người đi đến các nhà xin lễ vật. - Đến nhà thứ nhất mè mải nói Ở nhà đấy bà thím ơi Chúng tôi đến xin cơm đấy nhé Rau chua xiểm cũng xin Canh khoai nhạt cũng xin - Chủ nhà thứ nhất trả lời Ngày cúng chủ nước sông tôi có chút lễ bằng rau bằng cỏ để cùng xin cầu mưa Mè mải đáp lời Cảm ơn chủ nhà nhé Lời cảm ơn vừa dứt chủ nhà té nước gạo lên người hoặc dùng hạt bông tung vào đoàn người giả làm mưa. Đoàn người luôn miệng hô to Có mưa rào mưa ra gạo ra lúa Sau đó đoàn người tiếp tục đến nhà thứ 2 thứ 3. và lặp lại bài cúng trên. Đến khi đã có đủ lễ vật đoàn người rước Tô Ngược đến địa điểm cúng lễ và bà mè mải bắt đầu cúng bài cúng cầu mưa .
