Tài liệu tham khảo Giáo trình cơ học đá ( Nhà xuất bản Giao thông vận tải ) dành cho sinh viên chuyên ngành xây dựng công trình - Chương 1 Đá và tính chất cơ bản của đá | Chương I ĐÁ VÀ CÁC TÍNH CHẤT CƠ BẢN CỦA ĐÁ Đá là những phần vật chất tạo nên vỏ Trái Đất. Nó là tập hợp của một hay nhiều khoáng vật khác nhau có cấu tạo và thành phần khoáng vật tương đối ổn định. . CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ ĐÁ . SỰ THÀNH TẠO CÁC LOẠI ĐÁ Về sự hình thành các loại đá đã được trình bày rất rõ ràng trong các giáo trình địa chất đại cương hay địa chất công trình. Ở đây chỉ nhắc lại một vài điểm chính. Theo nguồn gốc thành tạo đá được chia thành 3 loại chính đá magma đá trầm tích và đá biến chất. . Đá magma được thành tạo do sự đông cứng của dòng dung nham nóng chảy phun lên từ trong lòng đất. Dòng dung nham này là các dung dịch silicat có thành phần rất phức tạp và chứa các loại khí hơi nước khác nhau. Khi dòng dung nham phun lên và đông cứng lại ngay trong lòng đất thì sẽ tạo thành đá magma xâm nhập. Do được thành tạo trong điều kiện áp suất cao sự đông cứng xảy ra từ từ và đều đều nên các khoáng vật dễ dàng kết tinh tạo nên đá magma kết tinh hoàn toàn dạng khối chặt xít như đá granit gabro. Khi dòng dung nham trào lên mặt đất và đông cứng lại thì sẽ tạo thành đá magma phún xuất hay phun trào . Do ở mặt đất nhiệt độ và áp suất thấp nhiệt thoát nhanh nên không thuận lợi cho việc kết tinh của các khoáng vật tạo nên đá magma ở dạng vô định hình có nhiều lỗ rỗng như đá bazan đá bọt. Các đá phun trào được thành tạo từ đại cổ sinh thì được gọi là đá phun trào cổ còn nếu thành tạo mới gần đây thì được gọi là phun trào trẻ. . Đá trầm tích được thành tạo có thể theo 3 cách - Do sự lắng đọng và gắn kết của các mảnh vụn là các sản phẩm phong hoá của đá gốc hay các vụn núi lửa - Do sự kết tủa của chất hoá học có trong nước - Do sự nén chặt của các di tích động thực vật. Tuỳ theo các cách thức thành tạo như vậy mà người ta cũng chia thành các đá trầm thích cơ học trầm tích hoá học và trầm tích hữu cơ. Đá trầm tích chỉ chiếm 5 khối lượng vỏ Trái Đất nhưng nó bao phủ tới 75 diện tích mặt đất với các chiều dày khác nhau từ 3 - 4km ở vùng Trung Á
