Juê nuê [1] là một luật tục cổ truyền, tồn tại đã khá lâu và bền vững trong hôn nhân của người Êđê. Nét nổi bật trong quy tắc hôn nhân của đồng bào được quy định cho từng trường hợp với 9 điều luật và được bảo vệ nghiêm ngặt trong hôn nhân truyền thống (từ điều 97 đến điều 103 về luật hôn nhân và gia đình). | Tục Juê nuê trong hôn nhân của người Êđê 1. Juê nuê 1 là một luật tục cổ truyền tồn tại đã khá lâu và bền vững trong hôn nhân của người Êđê. Nét nổi bật trong quy tắc hôn nhân của đồng bào được quy định cho từng trường hợp với 9 điều luật và được bảo vệ nghiêm ngặt trong hôn nhân truyền thống từ điều 97 đến điều 103 về luật hôn nhân và gia đình . Đây là một kiểu tập quán hôn nhân quy định cho chị em vợ và anh em chồng có truyền thống từ xa xưa. Luật tục quy định rõ rầm sàn gẫy thì phải thay giát sàn nát thì phải thế chết người này phải nối bằng người khác . Bởi đồng bào sợ rằng gia đình sẽ tan tác ngoài nương rẫy dòng họ sẽ kiệt quệ giống nòi sẽ khô kiệt như những dòng suối cạn nước kẻo tuyệt nòi không còn con cháu nữa vì vậy trong trường hợp chồng chết người phụ nữ có quyền đòi hỏi nhà chồng phải thế một người em trai chồng để làm chồng mình. Ngược lại nếu người vợ chết chồng người phụ nữ ấy có thể lấy em gái vợ em ruột hoặc em họ của vợ để nối nòi. Ngoài ra tục uê nuê này còn vượt ra ngoài cả phạm vi kiểu hôn nhân anh em chồng hoặc chị em vợ người trong dòng họ vợ hoặc chồng để làm nuê . Với người Êđê luôn xem gia đình là một hrú mđao tổ ấm nơi để cho ông bà cha mẹ và con cái cùng chia vui xẻ buồn. Trong đó bố mẹ là nguồn sống là hơi ấm là nơi nương tựa của trẻ. Việc tìm cho những đứa trẻ bất hạnh ấy một người kế 2 để thay thế người qua đời nuôi dạy chúng là điều cần thiết. Hơn nữa tục Juê nuê không những tìm mẹ hoặc cha làm chỗ dựa tinh thần cho những đứa trẻ bất hạnh tìm bạn đời cho người còn lại mà người này có nhiệm vụ thay người xấu số chăm sóc con cái quản lý tài sản đất đai nếu có và duy trì gia đình như nó vốn có. Đồng thời vẫn tiếp tục giữ mối quan hệ thân tình bền vững mà hai gia đình đã tạo dựng từ trước đến nay. Trong thực tế chúng tôi thấy đa số những người vợ hoặc chồng nuê ấy đứng ra thay người đã khuất để đảm nhiệm vai trò nuê này một cách tự nguyện 3 . Tục uê nuê được xem như là một luật tục bình thường hiển nhiên và được cộng đồng thực hiện một
