“Phản ứng bản sắc” là cách thức đáp trả lại những tác động từ bên ngoài đến bản sắc của một dân tộc, những tác động làm biến dạng nó, hay nói khác đi, làm mất “nguyên bản” của nó. Phản ứng có thể diễn ra khác nhau, phụ thuộc vào điều kiện và khả năng của chủ thể tiếp nhận và xử lí các giá trị du nhập từ bên ngoài. | TOÀN CẦU HOÁ VÀ VẤN ĐỀ PHẢN ỨNG BẢN SẮC TRONG VĂN HOÁ trường hợp Đồng bằng sông Cửu Long PGS. TS. Đinh Ngọc Thạch Trường ĐH KHXH NV TP. HCM Phản ứng bản sắc là cách thức đáp trả lại những tác động từ bên ngoài đến bản sắc của một dân tộc những tác động làm biến dạng nó hay nói khác đi làm mất nguyên bản của nó. Phản ứng có thể diễn ra khác nhau phụ thuộc vào điều kiện và khả năng của chủ thể tiếp nhận và xử lí các giá trị du nhập từ bên ngoài. 1. Toàn cầu hoá đã và đang trở thành xu thế tất yếu chi phối các lĩnh vực của đời sống xã hội từ kinh tế đến văn hoá từ kĩ thuật công nghệ đến chính trị tư tưởng. Ngay cả những quốc gia bị đánh giá là bảo thủ trong quan hệ với thế giới bên ngoài cũng không tránh khỏi những tác động của toàn cầu hoá. Sức mạnh chi phối của toàn cầu hoá thể hiện không chỉ trong kinh tế mà còn lan rộng sang hệ thống chính trị và từ đó tác động đến hoạt động kinh tế văn hoá trước hết là ở định hướng phát triển của chúng. Nên hiểu điều này như thế nào Do chức năng của mình mà hệ thống chính trị của mỗi quốc gia cần đón nhận và xử lí các vấn đề toàn cầu ảnh hưởng đến đời sống của các tầng lớp nhân dân quyền lợi của quốc gia. Nếu hệ thống chính trị hoạt động có hiệu quả với những con người vận hành hệ thống ấy thật sự linh hoạt khôn ngoan thì quốc gia được hưởng lợi từ quá trình toàn cầu hoá liên kết quốc tế và hội nhập. Ngược lại hệ thống chính trị kém cỏi xơ cứng với những con người bảo thủ định kiến thiếu năng động thiếu bản lĩnh và sự nhạy bén nắm bắt cái mới chỉ có thể chú trọng đến viêc đối phó với toàn cầu hoá hơn là đề ra và thực hiện đường lối phát triển phù hợp với xu thế chung. Bài học của mô hình chủ nghĩa xã hội cửa quyền quan liêu bao cấp vẫn còn đó để lại không ít di chứng trong hệ thống chính trị hiện nay mặc dù sự nghiệp đổi mới đã diễn ra đã hai mươi năm. Tồn tại từ những năm 50 của thế kỉ XX hệ thống xã hội chủ nghĩa do Liên Xô đứng đầu với hạt nhân là các nước trong khối Hội đồng tương trợ kinh tế SEV biến nhà nước thành pháo đài
