Hợp chất cacbonyl là các hợp chất hữu cơ trong phân tử có chứa nhóm cacbonyl C=O. Nhóm này còn gọi là nhóm oxo, do đó hợp chất cacbonyl còn gọi là hợp chất oxo. Liên kết C=O luôn luôn phân cực về phía oxi nên nguyên tử cacbon ở C=O mang một phần điện tích dương là trung tâm của phản ứng cộng nucleophin. | Chương 3 HỢP CHẤT CACBONYL . Khái niệm về hợp chất cacbonyl. Khái niệm: Hợp chất cacbonyl là các hợp chất hữu cơ trong phân tử có chứa nhóm cacbonyl C=O. Nhóm này còn gọi là nhóm oxo, do đó hợp chất cacbonyl còn gọi là hợp chất oxo. Phân loại + Nếu nhóm C=O có liên kết với nguyên tử H thì ta có andehit + Nếu nhóm C=O liên kết với 2 gốc hydrocacbon thì ta có hợp chất xeton + Tùy theo bản chất của gốc hydrocacbon là no, không no, thơm mà ta có andehit hoặc xeton tương ứng + Tùy theo số lượng nhóm cacbonyl trong phân tử mà ta được hợp chất mono, đi policacbonyl . Cấu trúc phân tử Nguyên tử cacbon của nhóm C=O ở trạng thái lai hóa sp2 Liên kết C=O luôn luôn phân cực về phía oxi nên nguyên tử cacbon ở C=O mang một phần điện tích dương là trung tâm của phản ứng cộng nucleophin. . Danh pháp. Gọi tên andehit. a. Tên thông thường. theo tên thường của axit cacboxylic tương ứng, thay “axit “ bằng chữ “andehit”. Hoặc đổi tiếp vị ngữ “ic” trong tên của axit bằng thuật ngữ “andehit”. Vị trí của nhóm thế xác định bằng chữ cái Hylạp: , Ví dụ : CH3CH=O (CH3)2CH- CH=O Andehit axetic andehit isobutyric Axetandehit isobutyrandehit b. Tên IUPAC: gọi theo tên của hidrocacbon Tên aldehyd = tên hidrocacbon + al. Chọn mạch chính là mạch dài nhất chứa nhóm andehit, cacbon của nhóm –CHO luôn có số thứ tự là 1. Tên của andehit là tên của hidrocacbon mạch chính. Ví dụ Đối với các andehit phức tạp hơn mà có nhóm –CHO gắn vào vòng, sử dụng tiếp vị ngữ : -cacbandehit vào tên của hidrocacbon mạch vòng hoặc coi nó như là dẫn xuất của hidrocacbon , khi đó nhóm CHO gọi là nhóm fomyl (Focmyl xiclohexan) (2-focmylnaphtalen) . Gọi tên xeton. a. Tên thông thường. Gọi tên các gốc hydrocacbon liên kết với gốc C=O và thêm tiếp vị ngữ “xeton” . Nhóm thế được ký hiệu theo mẫu tự Hy lạp, bắt đầu từ nguyên tử cacbon liên kết với nhóm C=O. Ví dụ : , ’-Diclo dietyl xeton b. Tên IUPAC. Gọi theo tên hydrocacbon tương ứng với mạch dài nhất chứa nhóm C=O, thêm tiếp vị ngữ “on” kèm theo vị . | Chương 3 HỢP CHẤT CACBONYL . Khái niệm về hợp chất cacbonyl. Khái niệm: Hợp chất cacbonyl là các hợp chất hữu cơ trong phân tử có chứa nhóm cacbonyl C=O. Nhóm này còn gọi là nhóm oxo, do đó hợp chất cacbonyl còn gọi là hợp chất oxo. Phân loại + Nếu nhóm C=O có liên kết với nguyên tử H thì ta có andehit + Nếu nhóm C=O liên kết với 2 gốc hydrocacbon thì ta có hợp chất xeton + Tùy theo bản chất của gốc hydrocacbon là no, không no, thơm mà ta có andehit hoặc xeton tương ứng + Tùy theo số lượng nhóm cacbonyl trong phân tử mà ta được hợp chất mono, đi policacbonyl . Cấu trúc phân tử Nguyên tử cacbon của nhóm C=O ở trạng thái lai hóa sp2 Liên kết C=O luôn luôn phân cực về phía oxi nên nguyên tử cacbon ở C=O mang một phần điện tích dương là trung tâm của phản ứng cộng nucleophin. . Danh pháp. Gọi tên andehit. a. Tên thông thường. theo tên thường của axit cacboxylic tương ứng, thay “axit “ bằng chữ “andehit”. Hoặc đổi tiếp vị ngữ “ic” trong tên của axit bằng thuật ngữ .
