Số liệu nhiệt độ trung bình ngày tại trạm ở các vùng khí hậu Việt Nam trong giai đoạn 1961-2007 được sử dụng để xem xét sự biến đổi của hiện tượng rét đậm, rét hại. Kết quả cho thấy số ngày rét đậm, rét hại ở hầu hết các trạm đều có xu thế giảm rõ rệt. | Tạp chí Khoa học ĐHQGHN Khoa học Tự nhiên và Công nghệ 26 Sô 3S 2010 334-343 Dao động và biến đổi của hiện tượng rét đậm rét hại ở Việt Nam Vũ Thanh Hằng1 Phạm Thị Lê Hằng2 Phan Văn Tân1 Khoa Khí tượng Thủy văn và Hải dương học Trường Đại học Khoa học Tự nhiên ĐHQGHN 334 Nguyễn Trãi Hà Nội Việt Nam 2Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương 4 Đặng Thái Thân Hà Nội Việt Nam Nhận ngày 11 tháng 8 năm 2010 Tóm tắt. Số liệu nhiệt độ trung bình ngày tại trạm ở các vùng khí hậu Việt Nam trong giai đoạn 1961-2007 được sử dụng để xem xét sự biến đổi của hiện tượng rét đậm rét hại. Kết quả cho thấy số ngày rét đậm rét hại ở hầu hết các trạm đều có xu thế giảm rõ rệt. Sự biến đổi của hiện tượng này bị ảnh hưởng bởi sự tăng lên của nhiệt độ trung bình ở các vùng khí hậu cũng như sự thay đổi về vị trí và cường độ của áp cao lạnh lục địa Siberia. Từ khóa Rét đậm rét hại xu thế vùng khí hậu. 1. Mở đầu Trong những năm gần đây sự biến đổi của các yếu tố và hiện tượng thời tiết khí hậu cực đoan diễn ra rất mạnh mẽ trên qui mô khu vực cũng như qui mô toàn cầu. Trên thế giới đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề này tập trung chủ yếu vào các cực trị của nhiệt độ lượng mưa và những hiện tượng liên quan như mưa lớn hạn hán. Các nghiên cứu cho thấy nhiệt độ bề mặt trung bình toàn cầu đã tăng lên từ cuối thế kỷ 19. Trong thế kỷ 20 sự tăng lên này vào khoảng 0 6 0 2oC trong đó nhiệt độ cực tiểu ngày tăng lên nhiều hơn so với nhiệt độ cực đại ngày 1 2 . Mặc dù rất khó khăn để đánh giá sự biến đổi và xu thế của những cực trị khí hậu Kattenberg và cộng sự 1996 đã kết luận rằng xu thế ấm lên sẽ dẫn đến làm tăng những Tác giả liên hệ. ĐT 84-4-38584943. E-mail hangvt@ hiện tượng liên quan đến nhiệt độ cao trong thời kỳ mùa hè và làm giảm những hiện tượng liên quan đến nhiệt độ thấp trong những ngày mùa đông 3 . Tuy nhiên sự tăng lên của các cực trị nhiệt độ là khác nhau đối với từng khu vực. Bonsal và cộng sự 2001 đã phân tích sự biến đổi theo không gian và thời gian của
