Phân tích tương quan . Khái niệm Các hiện tượng thuỷ văn chịu sự tác động của nhiều nhân tố, trong thực tế không thể xem xét đầy đủ. Nhiều trường hợp cũng không cần xem xét tất cả mà chỉ xét những nhân tố chính ảnh hưởng đến hiện tượng cần phân tích. Quan hệ giữa hiện tượng thuỷ văn với các nhân tố ảnh hưởng chỉ đưa ra được dạng chung nhất, mang tính tất định, còn sự phân tán do tác động của các nhân tố chưa được xét đến, mang tính ngẫu nhiên. Tuy nhiên khái. | CHƯƠNG 4 PHÂN TÍCH TƯƠNG QUAN . KHÁI NIỆM Các hiện t Ợng thuỷ văn chịu sự tác động của nhiều nhân tổ trong thực tế không thể xem xét đầy đủ. Nhiều tr ờng hỢp cũng không cần xem xét tất cả mà chỉ xét những nhân tổ chính ảnh h ỏng đến hiện t Ợng cần phân tích. Quan hệ giữa hiện t Ợng thuỷ văn vối các nhân tổ ảnh h ỏng chỉ đ a ra đ Ợc dạng chung nhất mang tính tất định còn sự phân tán do tác động của các nhân tổ ch a đ Ợc xét đến mang tính ngẫu nhiên. Tuy nhiên khái niệm chung hơn là quan hệ ngẫu nhiên t ơng ứng vối tập hỢp thổng kê đầy đủ khi dung l Ợng tiến tối vô cùng. Mổi quan hệ ngẫu nhiên đ Ợc mô tả đầy đủ nhất bằng hàm mật độ nhiều chiều giữa hai biến là hàm mật độ 2 chiều. Nh ng nh vậy lại cần l Ợng thông tin rất lốn nhiều khi không thực hiện đ Ợc. Trong thực tế chúng ta chỉ có một so mẫu hữu hạn các so liệu do đó mối quan hệ này chỉ là quan hệ thổng kê. Ví dụ quan hệ giữa m a-dòng chảy giữa mực n ốc tuyến trên và tuyến d ối. Khả năng ứng dụng các mổi quan hệ này dựa vào lý thuyết ốc l Ợng thông sổ và đánh giá dao động ngẫu nhiên của chúng. Mổi quan hệ giữa các biến l Ợng biểu hiện trong 3 dạng sau 1 . Quan hệ hàm sổ hình . Một giá trị của biến l Ợng này sẽ xác định giá trị t ơng ứng của biến l Ợng kia. Đó là đổi t Ợng nghiên cứu của toán học. Hình Quan hệ hàm sô giữa các đại lượng 2 . Quan hệ độc lập hay không quan hệ hình biểu hiện sự tản mạn rời rạc sự thay đổi của biến l Ợng này không ảnh h ỏng đến biến l Ợng kia. 3 . Quan hệ t ơng quan hình . Vối mỗi giá trị của biến l Ợng x thì biến sô y là không xác định vì y không chỉ phụ thuộc x mà còn bị chi phổi của nhiều biến l Ợng khác. Tuy nhiên qua nhiều quan trắc có thể tìm thấy giữa chúng tồn tại một quan hệ nhất định có tính trung bình đó chính là quan hệ t ơng quan. 97 Hình Quan hệ độc lập giữa các đại lượng Hình Quan hệ tương quan giữa các đại lượng Thực tế trong thuỷ văn th ờng sử dụng mối quan hệ t ơng quan đó là quan hệ giữa giá trị của đại l Ợng x đối số vối trung bình có điều
