Đô thị hóa là một hiện tượng xã hội xuất hiện phổ biến từ thời cận đại, gắn liền quá trình dịch cư từ nông thôn ra thành thị, sự dịch chuyển nghề nghiệp theo hướng phi nông nghiệp, sự lấn lướt của các ngành nghề dịch vụ, sự gia tăng nhanh chóng số lượng và quy mô các tụ điểm kinh tế - dân cư, sự quản lý xã hội theo mô hình tổ chức hành chính khác với nông thôn. Huế là một trong những đô thị lâu đời ở Việt Nam, trở thành thủ phủ xứ. | Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển số 3 74 . 2009 3 VAN HOA - LỊCH SỬ 110 NAM ĐÔ THỊ HÓA ở HUE Nguyễn Quang Trung Tiến Đô thị hoa là một hiện tượng xa hội xuất hiện pho biên từ thời cận đại gan liên quà trình dịch cư từ nông thôn ra thành thị sự dịch chuyệ9n nghê nghiệp thêô hường phi nông nghiệp sự lan lườt cua cac ngạnh nghê dịch vu sự gia tang nhanh chông số lượng va quy mô cac tu điểm kinh tê - dan cư sự quan ly xa hôi thêô mô hình tô chưc hanh chính khac vời nông thôn. Huê la môt trông nhưng đô thị lau đời ờ Việt Nam trờ thanh thu phu xứ Đang Trông thời cac chua Nguyên kê từ nam 1636 nời đông đô cua triêu Quang Trung-Canh Thịnh thời Tay Sờn 1788-1801 kinh đô nườc Việt Nam thời Nguyên 1802-1885 nời đưng chan cua bô may chính quyên trung ường Nam triêu va Tôa Kham sứ Trung Ky thời Phap thuôc 1885-1945 nhưng qua trình đô thị hôa ờ đay diên ra chạm chap trên môt quy mô kha khiêm tôn sô vời vị thêcua nô trông lịch sử. 1. Không gian đô thị Hue qua 110 năm phát triển ở thố ky XIX đô thị Huê gan liên vời kinh đô Huê cua triêu Nguyên baô gôm trung tam la Kinh Thanh Huê vời diện tích mat bang trông 5 2 km2 va vung phu cạn Kinh Thanh gôi la Kinh sư. Kinh Thanh la đặc khu nời đông cac cờ quan trung ường cua nha Nguyên chia thanh 95 phường nhưng không phai la đờn vị cư tru sinh hôat va kinh dôanh công thường nghiệp cua thị dan ma chỉ la những địa khu hanh chính dô triêu đình đạt định dô Nha Hô Thanh phu trách vời chưc nang quan ly đat đai nha cưa công thự. Kinh sư không cô địa giời baô gôm đat va công trình cac lôại ờ phu Thưa Thiên nhưng thuôc chính quyên trung ường quan ly như thanh trì đan miêu quan miêu quan từ sờn lang đai ta hanh cung phu đệ quan thự công sanh cac quan dôanh tự quan. Đô thị Huê thời Nguyên bị yếu tô chính trị chi phôi năng nê không cô tô chưc hanh chính va quan ly đô thị đung nghĩa không gian đô thị bê nhô cac hôat đông nhôn nhịp cua đô thị Huê chỉ tap trung ờ thanh nôi va vai phôchờ vung phu cạn phía đông Kinh Thanh. Sau ngay Huê bị that thu vaô tay .
