Theo tác giả, Trần Nhân Tông là người đã tập đại thành tư tưởng thiền học của một số thiền sư Việt Nam trước đó, sáng lập nên Thiền phái Trúc Lâm và qua đó, đánh dấu một bước hoàn tất quá trình Việt Nam hoá Phật giáo. Để làm sáng tỏ vấn đề này, trước hết, tác giả phân tích tiền đề thiền học của Trần Nhân Tông cùng những thiền sư đã có ảnh hưởng lớn đến Trần Nhân Tông. Tiếp đó, tác giả phân tích ba vấn đề đặc sắc trong tư tưởng của Trần Nhân Tông:. | VIỆT NAM HOÁ PHẬT GIÁO Ở TRẦN NHÂN TÔNG NGUYỄN TÀI ĐÔNG Theo tác giả Trần Nhân Tông là người đã tập đại thành tư tưởng thiền học của một số thiền sư Việt Nam trước đó sáng lập nên Thiền phái Trúc Lâm và qua đó đánh dấu một bước hoàn tất quá trình Việt Nam hoá Phật giáo. Để làm sáng tỏ vấn đề này trước hết tác giả phân tích tiền đề thiền học của Trần Nhân Tông cùng những thiền sư đã có ảnh hưởng lớn đến Trần Nhân Tông. Tiếp đó tác giả phân tích ba vấn đề đặc sắc trong tư tưởng của Trần Nhân Tông quan niệm tâm chính là Phật học thuyết vô niệm và tinh thần nhập thế tích cực. Xét từ nhiều góc độ Trần Nhân Tông là một nhân vật lịch sử vĩ đại. Do vậy việc một lần nữa đánh giá về ông trên các phương diện lãnh tụ đất nước anh hùng dân tộc Phật hoàng nhà cải cách tôn giáo hay nhà triết học . là không hề đơn giản. Dưới mỗi một lăng kính ông hiển hiện ra với một uy thế khiến chúng ta khâm phục. Nhưng cái đáng quý là ở chỗ tất cả những tư thế đó giá trị đó thành tựu đó lại được tựu trung vào một con người - Phật hoàng Trần Nhân Tông. Bài viết này đưa ra một số suy nghĩ về điểm nhấn Trần Nhân Tông trong tiến trình Việt Nam hoá Phật giáo với việc ông thành lập Thiền phái Trúc Lâm - giáo phái bản địa hóa đầu tiên ở Việt Nam. Việt Nam từ khi giành lại được độc lập sau nghìn năm Bắc thuộc từ triều Đinh đến Tiền Lê đều rất coi trọng Phật giáo đặc biệt là triều Lý và Trần đều lấy Phật giáo làm quốc giáo tạo nên cục diện vua và sư cùng trị thiên hạ đế dữ tăng cộng thiên hạ . Song các tông phái Phật giáo ở thời kỳ này đều được sáng lập bởi người nước ngoài như Tì Ni Đa Lưu Chi - 594 là người Nam Thiên Trúc Ấn Độ sáng lập thiền phái Tì Ni Đa Lưu Chi Vô Ngôn Thông 759 - 826 nhà sư đời Đường Trung Quốc thành lập phái thiền Vô Ngôn Thông Thảo Đường cũng là nhà sư Trung Quốc thuộc Vân Môn tông thành lập ra phái Thảo Đường. Việc ra đời Thiền phái Trúc Lâm đã kết thúc thời kỳ các tông phái Phật giáo Việt Nam do người nước ngoài sáng lập chứng minh Phật giáo đã thực sự bắt rễ tại Việt Nam .
