Trong các bài toán mô phỏng quá trình mưa - dòng chảy, thường quan tâm đến hai bài toán thành phần chính là bài toán mô phỏng quá trình vận chuyển nước và bài toán mô phỏng quá trình thấm [1] với mục đích để tính lượng mưa sinh dòng chảy. Hiện nay để tính thấm có thể sử dụng nhiều phương pháp khác nhau như phương trình khuyếch tán ẩm, phương trình Boussinerq, phương pháp lý luận - thực nghiệm của Alechsseep, các phương trình thấm của Green-Ampt, Horton, Phillip, phương pháp hệ số dòng chảy hoặc. | HIỆU CHỈNH CÔNG THỨC TÍNH ĐỘ SÂU TỔN THẤT BAN ĐẦU TRONG PHƯƠNG PHÁP SCS BẰNG THỰC nghiệm số CHO LƯU VỰC SÔNG TẢ TRẠCH TRẠM THƯỢnG nhật NGUYÊN THANH SƠN Trường Đại học Khoa học Tự nhiên Đại học Quốc gia Hà Nội I. MỞ ĐẦU Trong các bài toán mô phỏng quá trình mưa - dòng chảy thường quan tâm đến hai bài toán thành phần chính là bài toán mô phỏng quá trình vận chuyển nước và bài toán mô phỏng quá trình thấm 1 với mục đích để tính lượng mưa sinh dòng chảy. Hiện nay để tính thấm có thể sử dụng nhiều phương pháp khác nhau như phương trình khuyếch tán ẩm phương trình Boussinerq phương pháp lý luận - thực nghiệm của Alechsseep các phương trình thấm của Green-Ampt Horton Phillip phương pháp hệ số dòng chảy hoặc phương pháp SCS Soil Conservation Service 7 . Các phương pháp tính thấm nêu trên đều có công thức giải tích rất thuận tiện cho việc tính toán trên máy tính điện tử song đòi hỏi về số liệu trường ẩm khá chi tiết khó đáp ứng trong điều kiện quan trắc ở nhiều nơi trên thế giới đặc biệt là ở Việt Nam. Phương pháp SCS của Cục thổ nhưỡng Hoa Kỳ là một phương pháp thực nghiệm hiện được áp dụng rộng rãi ở nhiều khu vực trên thế giới. Phương pháp này dùng để tính thấm trong các mô hình mưa - dòng chảy đã được áp dụng linh hoạt với nhiều cải tiến phù hợp với các điều kiện địa phương. Do tính dễ áp dụng phương pháp SCS từ lâu đã được áp dụng rộng rãi ngoài Hoa Kỳ và mang lại những thành công nhất định ở Ấn Độ Úc Ba Lan Niu Di lân . Tuy nhiên khi áp dụng phương pháp SCS ngoài lãnh thổ Hoa Kỳ đòi hỏi có những cải tiến cho phù hợp. Có thể nhận thấy rằng các cải tiến này tập trung vào các hướng 1 Xem xét lại công thức quan hệ giữa lượng tổn thất ban đầu và lượng cầm giữ tiềm năng cho phù hợp với điều kiện địa phương và khái quát công thức tính mưa hiệu quả. 2 Xem xét lại công thức liên hệ để tính hệ số CN trong các trường hợp ứng với độ ẩm kỳ trước thuộc loại ướt trung bình hoặc khô. 3 Xây dựng lại bảng tra cứu mối quan hệ giữa các loại đất và tình hình sử dụng đất và chỉ số CN .
