Tranh chấp biên giới, lãnh thổ Nguy cơ bị xâm lược hoặc đe dọa xâm lược Nguy cơ bị can thiệp từ bên ngoài Sự nghi kỵ giữa các quốc gia | HỌC PHẦN CHUYÊN SÂU AN NINH CHÂU Á-THÁI BÌNH DƯƠNG SAU CHIẾN TRANH LẠNH Giảng viên: TS. Đỗ Sơn Hải AN NINH CHÂU Á-THÁI BÌNH DƯƠNG TRONG CHIẾN TRANH LẠNH NỘI DUNG BÀI GIẢNG: 1. Khái niệm an ninh 2. An ninh khu vực 3. Nhiệm vụ nghiên cứu 4. Khái niệm khu vực châu Á-Thái Bình Dương (CÁ-TBD) 5. An ninh CÁ-TBD trong chiến tranh lạnh Khái niệm an ninh Tồn tại 2 quan điểm: Có an ninh Không có an ninh Khái niệm an ninh An ninh (Security): Một mặt chỉ trạng thái không lo sợ hoặc tránh được nguy hiểm; Mặt khác, chỉ hành động, biện pháp đảm bảo hay đáp trả. Nói cách khác, an ninh là không tồn tại sự đe dọa và nguy hiểm (Nguồn: Websters Ninth, New Collegiate Dictionary, p. 1062) An ninh là khái niệm chỉ trạng thái tâm lý về mức độ an toàn (a sense of security) Khái niệm an ninh Con người không bao giờ có được cảm giác an toàn → Không tồn tại khái niệm an ninh An ninh là Oxy, người ta chỉ thấy thiếu và chỉ nghĩ đến nó khi cảm thấy khó thở (J. Nye) Khái niệm an ninh Chính sách của 1 QG Trạng thái của xã hội (cộng đồng) Các cơ chế, thể chế, định chế Cái đích để vươn tới Các cấp độ an ninh của 1QG Cá nhân Nhóm Giai cấp Quốc gia-Dân tộc An ninh con người An ninh QG An ninh khu vực Quốc gia nào cũng có láng giềng Tiến thoái lưỡng nan về an ninh (Security Dilemma) Vành đai an ninh Chủ nghĩa khu vực sau Thế chiến II (Regionalism) Vành đai an ninh Nhiệm vụ nghiên cứu an ninh khu vực Xác định chủ thể trong khu vực Xác định thực trạng của môi trường an ninh khu vực (những nguy cơ đe dọa đến an ninh khu vực Xác định hướng giải quyết Xác định những biện pháp (các cơ chế an ninh) thực hiện Đánh giá những kết quả Khái niệm CÁ-TBD Hai cách tiếp cận: 1) Tiếp cận đơn thuần về địa lý: Châu Á-TBD đuợc biết đến sau Thế chiến II dưới góc độ địa-chính trị; Khu vực địa lý bao gồm: Đông Bắc Á và Đông Nam Á (Lòng chảo CÁ-TBD); Các nước ven bờ Thái Bình Dương bao gồm 40 nước và vùng lãnh thổ (APEC) Khái niệm CÁ-TBD 2) Theo những kiến tạo chính trị - xã hội Trong thời kỳ C. W: Hạm đội CÁ-TBD, hay hạm đội 7 Theo những kiến tạo về an ninh + sáng kiến về CSCA của Goc (89) + sáng kiến về hợp tác an ninh CA-TBD của Úc và Canada (80s) Theo tiến trình APEC CĂN CỨ THEO THÀNH VIÊN CỦA APEC THÌ CÁ-TBD LÀ KU VỰCV CÓ MÀU XANH SẪM KHU VỰC MỞ Châu Á-Thái Bình Dương cần được hiểu là một khu vực mở dưới góc độ an ninh khu vực: Mở về địa lý Mở về nguy cơ Mở về chủ thể An ninh CÁ-TBD trong chiến tranh lạnh Những lực lượng chủ yếu LX Mỹ Trung Quốc Đông Dương ASEAN An ninh CÁ-TBD trong chiến tranh lạnh Những nguy cơ: Chế độ thực dân Xâm lược hoặc đe dọa xâm lược Sự can thiệp Đối đầu, xung đột Nguy cơ quân sự Vấn đề chủ quyền An ninh CÁ-TBD trong chiến tranh lạnh ĐỊNH HƯỚNG GIẢI QUYẾT Bạo lực Hòa bình Chiến tranh Đông Dương Chiến tranh Triều Tiên Đối đầu ASEAN-Đông Dương Hình thành các khối quân sự: SEATO, ANZUS Các hiệp ước an ninh song phương 2 MÔ HÌNH DÀN XẾP AN NINH LXô Mỹ LX TQ TT VN Mỹ HQ TT NB TL ĐL Khối Trục và nan hoa An ninh CÁ-TBD trong chiến tranh lạnh Những hệ quả: Kinh tế kém phát triển Chủ quyền luôn bị đe dọa Sự phụ thuộc an ninh, kinh tế văn hóa-xã hội An ninh không chắc chắn An ninh CÁ-TBD trong chiến tranh lạnh Những đánh giá : Đây là khu vực có vị trí chiến lược Đặc điểm nổi bật của an ninh CÁ-TBD trong chiến tranh lạnh là sự đối đầu, căng thẳng bởi các cuộc chiến tranh nóng và lạnh An ninh được hiểu và tập trung vào quân sự, chủ quyền An ninh của khu vực chịu sự chi phối của các nước lớn Tính độc lập và sự khác biệt về bản sắc cản trở việc hình thành một cơ chế an ninh chung cho cả khu vực An ninh CÁ-TBD trong chiến tranh lạnh Tài liệu tham khảo: Vương Dật Châu, An ninh quốc tế trong thời đại toàn cầu hóa, Nxb. CTQG, H. 2004, chương 2, tr. 91-127 Thuật ngữ an ninh châu Á-TBD, Học viện QHQT, H. 2003,
