Nối tiếp nội dung phần 1, phần 2 cuốn sách giới thiệu tới người đọc các kiến thức: Đo chất lượng nước và chỉnh lý số liệu, xây dựng cơ sở dữ liệu khí tượng thủy văn, thực tập môn học đo đạc và chỉnh lý số liệu thủy văn. nội dung chi tiết. | CHƯƠNG III ĐO CHẤT LƯỢNG NƯỚC VÀ CHỈNH LÝ SỐ LIỆU ĐO BÙN CÁT TRONG SÔNG VÀ CHỈNH LÍ SỐ LIỆU Nguồn gốc bùn cát và cách phân loại Trong đo đạc thuỷ văn không định nghĩa chính xác về bùn cát trong sông mà chỉ nêu lên khái niệm chung như sau: Bùn cát trong nước sông là chỉ những chất rắn không hoà tan, gồm các loại đất, đá, mùn hữu cơ chuyển động theo dòng nước. Nguồn cung cấp bùn cát cho sông bao gồm: Bùn cát do mưa bào mòn bề mặt lưu vực và chảy vào sông. Bùn cát do lưu tốc dòng nước xói lở lòng sông và bờ bãi ven sông rồi cuốn theo dòng chảy. Bùn cát do dòng triều vận chuyển từ biển vào vùng cửa sông. Trong đó nguồn bùn cát từ bào mòn lưu vực chiếm khoảng 80 ÷ 90% tổng lượng bùn cát trong năm, bùn cát từ biển vào chỉ khoảng trên dưới 5%. Trong đo đạc thuỷ văn chia bùn cát trong sông thành hai loại theo hình thức chuyển động như sau: Bùn cát lơ lửng là những hạt bùn cát nổi lơ lửng và cùng chuyển động theo dòng nước. Bùn cát đáy (di đẩy) là chỉ những hạt bùn cát chuyển động sông theo dạng lăn, trượt hoặc nhảy từng bước. Trong quá trình chuyển động theo dòng nước, hai loaiị bùn cát nêu trên có thể chuyển hoá lẫn nhau tuỳ thuộc sự thay đổi lưu tốc từng đoạn sông. Vì vậy cách phân loại như trên chỉ có ý nghĩa tương đối. Đo lưu lượng bùn cát lơ lửng theo kiểu tích phân Lưu lượng bùn cát lơ lửng là khối lượng bùn cát lơ lửng (tính theo trạng thái khô) chuyển qua mặt cắt ngang sông trong một đơn vị thời gian. Kí hiệu biểu thị lưu lượng bùn cát lơ lửng là chữ R, đơn vị đo thông dụng trong ngành thuỷ văn : kg/s hoặc g/s. Phương thức đo lưu lượng bùn cát - 147 - Hiện nay chưa có phương tiện, thiết bị nào có thể đo trực tiếp được lưu lượng bùn cát lơ lửng. Do đó để có số liệu lưu lượng bùn cát phải áp dụng phương thức gián tiếp nghĩa là đo những thành phần liên quan với lưu lượng bùn cát. Cụ thể là đo lưu lượng nước (Q- m3/s) và đo lượng ngậm cát ( ρ -g/m3) từ hai số liệu thành phần tính được lưu lượng bùn cát lơ lửng theo biểu thức sau: R = Q. ρ .
