Tam giáo đồng nguyên là ba nền tôn giáo đều do cùng một gốc mà ra. Tam giáo nói đến ở đây chính là: Nho giáo, Phật giáo, Lão giáo. | Sự phát triển của Nho giáo đã lấn át dần Phật giáo. Nho giáo quy định chặt chẽ chế độ tôn ty trật tự của xã hội phong kiến từ gia tộc đến quốc gia. Giai cấp thống trị lúc bấy giờ muốn dựa vào Nho giáo và chế độ đào tạo nhân tài theo mô hình phương Bắc để khống chế đời sống tư tưởng của nhân dân. Sự phát triển mạnh mẽ của Nho giáo ít nhiều biểu hiện ở sự phát triển của chính thể quân chủ trung ương tập quyền lúc bấy giờ. Và nó là một lẽ tất yếu, bởi Phật giáo về bản chất là một học thuyết tôn giáo và chủ trương xuất thế cầu giải thoát, về lâu dài không thể đảm đương nổi chức nặng gánh vác công việc xã hội, xây dựng chế độ quân chủ trung ương tập quyền quan liêu. Cuối thế kỷ XIV cuộc đấu tranh giữa 2 phái Nho giáo và Phật giáo bắt đầu bùng lên. Ngoài dân gian Phật giáo vẫn phát triển mạnh mẽ bắt nguồn từ những điều kiện mà chế độ phong kiến đương thời không thể giải quyết được: vấn đề tâm linh. Và các nhà Nho Việt Nam khi bất lực trước hiện thực xã hội đen tối đã tìm thấy ở tư tưởng Lão Trang chỗ dựa tinh thần cho những hành động phản kháng tiêu cực của mình đó là lựa chọn con đường “lui về ở ẩn”.
