Trên cơ sở nghiên cứu thực địa, sử dụng chủ yếu các phương pháp khảo cổ học, bài viết sẽ đề cập đến vị trí, quy mô, cấu trúc, kỹ thuật xây dựng và đánh giá bước đầu vai trò của thành Phú Ốc trong bối cảnh không gian và thời gian của văn hóa Champa ở khu vựcThừa Thiên Huế. Nghiên cứu này sẽ góp phần bổ sung nhận thức về một tòa thành cổ Champa ở Thừa Thiên Huế mà lâu nay hầu như không được đề cập khi nghiên cứu về văn hóa Champa trên vùng đất này. | 28 Taïp chí Nghieân cöùu vaø Phaùt trieån, soá 1 (127) . 2016 DAÁU TÍCH THAØNH COÅ PHUÙ OÁC ÔÛ THÖØA THIEÂN HUEÁ Nguyeãn Vaên Quaûng* 1. Môû ñaàu Trong phaàn lôùn caùc coâng trình nghieân cöùu veà vaên hoùa Champa ôû Thöøa Thieân Hueá cuûa caùc hoïc giaû nöôùc ngoaøi vaø Vieät Nam tröôùc ñaây khoâng moät coâng trình naøo ñeà caäp ñeán söï hieän dieän cuûa thaønh Phuù OÁc, cuõng coù theå goïi laø thaønh Lai Thaønh, thaønh Cöûa Thieàng hay thaønh Chieâm Thaønh (theo quan nieäm daân gian). Trong moät vaøi coâng trình nghieân cöùu ôû Vieät Nam sau naêm 1975, thaønh Phuù OÁc (vôùi teân goïi Cöûa Thieàng) ñöôïc nhaéc ñeán nhö moät ñoái töôïng giaùn tieáp coù lieân quan ñeán caùc di tích Champa laân caän naèm trong khu vöïc toïa laïc cuûa thaønh. Chaún haïn, khi ñeà caäp ñeán pheá tích Champa Coàn Thaùp (thuoäc ñòa phaän khu vöïc 1, thò traán Töù Haï, thò xaõ Höông Traø), Leâ Ñình Phuïng vaø Nguyeãn Xuaân Hoa coù nhaéc ñeán moät vaøi thoâng tin ngaén nguûi veà toøa thaønh naøy: “Nhieàu ñòa danh ôû ñaây mang teân Loã Vaøng, Loã Baïc, Cöûa Thieàng, Cöûa Taøu cuøng nhöõng truyeàn thuyeát lieân quan ñeán thaùp ñoå (di tích Coàn Thaùp - NVQ nhaán maïnh). Khi nghieân cöùu di tích naøy, coù yù kieán cho raèng pheá tích lieân quan ñeán moät toøa thaønh coå ôû ñaây, nay daáu veát coøn môø nhaït vôùi teân goïi thaønh Cöûa Thieàng löu laïi trong daõ söû” (Leâ Ñình Phuïng-Nguyeãn Xuaân Hoa, 2007: 68). Gaàn ñaây, hai taùc giaû Nguyeãn Phöôùc Baûo Ñaøn vaø Nguyeãn Thaêng Long coù moät thoâng baùo ngaén vôùi tieâu ñeà “Thaønh Cöûa Thieàng ôû Thöøa Thieân Hueá” trong Hoäi nghò Thoâng baùo Khaûo coå hoïc naêm 2015. Treân cô sôû khaûo saùt thöïc ñòa, hai taùc giaû böôùc ñaàu ñaõ cung caáp moät vaøi thoâng tin veà vò trí, quy moâ, caáu truùc cuûa toøa thaønh naøy. Theo ñoù, “thaønh toïa laïc treân khu vöïc giaùp ranh giöõa thoân Lai Thaønh, xaõ Höông Vaân, huyeän Höông Traø vaø toå daân phoá 1, thò traán Töù Haï, huyeän Höông Traø, tænh Thöøa Thieân Hueá, coù daïng hình vuoâng, caùc
