Mối quan hệ giữa các lợi ích nhóm với nhau, cũng như mối quan hệ giữa lợi ích nhóm với lợi ích cá nhân và lợi ích xã hội có thể là phù hợp hoặc mâu thuẫn. Lợi ích nhóm hiện diện trong các chính sách của nhà nước; bởi vì nhiều chính sách của nhà nước là có lợi cho một số nhóm này nhưng lại bất lợi cho một số nhóm khác. | Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, số 4(77) - 2014 LỢI ÍCH NHÓM VỚI TÍNH CÁCH MỘT KHÁI NIỆM CỦA TRIẾT HỌC XÃ HỘI NGUYỄN NGỌC HÀ* TRẦN THỊ BÍCH HUỆ ** Tóm tắt: Lợi ích nhóm là cái đáp ứng được nhu cầu chung của mọi người trong một nhóm nào đó. Với nghĩa này, lợi ích nhóm là hiện tượng tồn tại tất yếu trong xã hội. Xã hội nào cũng có nhiều nhóm khác nhau; mỗi giai cấp cũng là một nhóm; nhóm nào cũng có lợi ích nhóm của mình. Mối quan hệ giữa các lợi ích nhóm với nhau, cũng như mối quan hệ giữa lợi ích nhóm với lợi ích cá nhân và lợi ích xã hội có thể là phù hợp hoặc mâu thuẫn. Lợi ích nhóm hiện diện trong các chính sách của nhà nước; bởi vì nhiều chính sách của nhà nước là có lợi cho một số nhóm này nhưng lại bất lợi cho một số nhóm khác. Từ khóa: Lợi ích, nhóm, lợi ích nhóm. Mở đầu Trong những năm gần đây, trên sách báo khoa học và chính trị - xã hội ở nước ta và một số nước khác, khái niệm lợi ích nhóm được sử dụng rộng rãi. Một số người sử dụng khái niệm này với nghĩa là lợi ích không chính đáng (hay lợi ích tiêu cực) của một nhóm người. Một số người khác thì sử dụng khái niệm ấy theo nghĩa là lợi ích chung của một nhóm người, với nghĩa này lợi ích nhóm có thể chính đáng hoặc không chính đáng (tích cực hoặc tiêu cực) tùy từng trường hợp cụ thể (1). Lợi ích nhóm theo nghĩa sau là khái niệm của triết học xã hội. Bài viết này đề cập đến một số vấn đề về lợi ích nhóm với tư cách là khái niệm của triết học xã hội. 40 1. Tính tất yếu của lợi ích nhóm Khái niệm lợi ích nhóm mới được sử dụng rộng rãi trong thời gian gần đây. Tuy nhiên, không vì thế mà hiện tượng lợi ích nhóm mới xuất hiện. Bởi vì, mỗi người đều có nhu cầu và đều cần có cái đáp ứng nhu cầu (đó là đồ ăn, áo quần, nhà ở, phương tiện đi lại, tri thức, danh dự, giá trị văn hóa,.); lợi ích là cái đáp ứng được nhu cầu của con người; còn lợi ích nhóm chẳng qua là cái đáp ứng được nhu cầu chung của mọi người trong một nhóm nào đó.(1) Phó giáo sư, tiến sĩ, Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam. (**) Thạc sĩ, .
