Một số nhà nghiên cứu cho rằng, nhân vật Từ Hải trong Truyện Kiều là hình bóng của Quang Trung - Nguyễn Huệ, là sự kết hợp giữa Từ Hải trong Kim Vân Kiều truyện của Thanh Tâm Tài Nhân và hình ảnh của Quang Trung - Nguyễn Huệ với khí phách oai hùng và tính cách nghệ sĩ. | Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, số 7 (68) - 2013 TỪ HẢI CÓ PHẢI LÀ HÌNH ẢNH CỦA QUANG TRUNG? LÊ ĐÌNH CÚC * Tóm tắt: Một số nhà nghiên cứu cho rằng, nhân vật Từ Hải trong Truyện Kiều là hình bóng của Quang Trung - Nguyễn Huệ, là sự kết hợp giữa Từ Hải trong Kim Vân Kiều truyện của Thanh Tâm Tài Nhân và hình ảnh của Quang Trung - Nguyễn Huệ với khí phách oai hùng và tính cách nghệ sĩ. Tác giả bài viết không quan niệm như vậy. Từ Hải được Nguyễn Du nghệ thuật hóa thành nhân vật điển hình của văn học như là nhân vật nổi loạn của thời đại, không phải là hình ảnh của Quang Trung - Nguyễn Huệ. Quang Trung là người anh hùng có lý tưởng, có mục đích cao cả, vĩ đại hơn Từ Hải rất nhiều. Từ khoá: Truyện Kiều, Từ Hải, Quang Trung, Nguyễn Huệ, Anh hùng, Dư Hoài, Thanh Tâm Tài Nhân. Hơn 200 năm nay, kiệt tác Truyện Kiều của Nguyễn Du đã có hàng nghìn tiểu luận nghiên cứu. Bắt đầu từ Phạm Quý Thích (1759 - 1825) với Đề từ cho lần xuất bản đầu tiên của Đoạn trường tân thanh đến nay đã có hàng trăm nhà nghiên cứu Truyện Kiều. Khi phân tích nhân vật Từ Hải, nhiều nhà nghiên cứu cuối thế kỷ XX, trực tiếp hoặc gián tiếp cho rằng nhân vật Từ Hải là hình ảnh của người anh hùng dân tộc Quang Trung - Nguyễn Huệ; hoặc có hình bóng và âm vang của phong trào khởi nghĩa nông dân dưới thời vua Lê - chúa Trịnh. Thế hệ học trò chúng tôi, từ khoảng 70 tuổi trở về, ai cũng đinh ninh điều ấy và mỗi khi nhắc đến Quang Trung thì nghĩ ngay đến Từ Hải. Theo lập luận của một số nhà nghiên cứu, hình ảnh nghệ sỹ "gươm đàn nửa gánh non sông một chèo" của Từ Hải 80 giống như huyền thoại cho rằng ngày mùng 5 Tết, Quang Trung khi đánh tan 27 vạn quân Thanh, dẫn đầu quân sĩ vào thành Thăng Long, áo bào còn đẫm khói súng đã cho người mang một cành đào phi ngựa về Huế tặng Ngọc Hân công chúa(1). ** Thậm chí có người cho rằng hình tượng Từ Hải với "Năm năm hùng cứ Phó giáo sư, tiến sĩ, Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam. (1) Với câu thơ Gươm đàn nửa gánh non sông một chèo, những năm 1980 đã có một cuộc tranh
