Bức tranh tôn giáo Đông Nam Á trước thế kỉ XIII

Bài viết Bức tranh tôn giáo Đông Nam Á trước thế kỉ XIII trình bày các nội dung về: Tại Đông Nam Á lục địa; Tại Đông Nam Á hải đảo,. . | Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 11 - 2012 57 T«n gi¸o ë n­íc ngoµi BøC TRANH T¤N GI¸O §¤NG NAM ¸ TR¦íC THÕ KØ XIII Bïi ThÞ ¸nh V©n(*) r­íc khi cã nh÷ng biÕn ®éng trong §øc PhËt ®· thÓ hiÖn nhiÒu hµnh vi tr¾c d©n §«ng Nam ¸ (§NA) chñ yÕu theo nh÷ng lêi cÇu nguyÖn. Nghiªn cøu cña T ®êi sèng t­ t­ëng ë thÕ kØ XIII(1), c­ Hindu gi¸o vµ PhËt gi¸o §¹i thõa. Hai t«n gi¸o nµy ®­îc truyÒn vµo §NA tõ nh÷ng thÕ kØ ®Çu sau C«ng nguyªn vµ cã søc hót k× l¹ ®èi víi quÇn chóng. HÇu hÕt c¸c c­ d©n §NA ®Òu ®i theo Hindu gi¸o vµ PhËt gi¸o §¹i thõa vµ t«n thµnh quèc gi¸o cña d©n téc m×nh. ¶nh h­ëng ®Çu tiªn cña §NA tõ Ên §é lµ PhËt gi¸o §¹i thõa vµ Hindu gi¸o; riªng tr­êng hîp ViÖt Nam, ngoµi ®¹o PhËt cßn chÞu ¶nh h­ëng cña Nho gi¸o trong thêi k× B¾c thuéc. §¹i thõa chøa ®ùng nhiÒu t­ t­ëng tiÒn PhËt gi¸o cña Ên §é vµ chÊp nhËn nh÷ng ho¹t ®éng thê cóng. Nh÷ng ng­êi theo §¹i thõa t«n sïng §øc PhËt gièng nh­ ThÇn Th¸nh vµ thªm vµo ®ã cã mét vÞ ThÇn kh¸c lµ Bå T¸t (Bodhisattva), ng­êi ®· ®¹t ®­îc gi¶i tho¸t nh­ng vÉn ë l¹i trÇn gian gÇn s¸t víi §øc PhËt nh»m gióp chóng sinh gi¸c ngé. §Ó hç trî cho thuyÕt nµy, ng­êi ta nãi r»ng §øc PhËt ®· tr¶i qua mét chuçi sèng tr­íc nh­ Hall(2) cho biÕt, Bodhisattva ®­îc t«n sïng nhÊt ë §NA lµ Avalokitesvara, vÞ chóa tÓ tõ trªn cao nh×n xuèng ®· lÊy tªn Lokitesvara (Quan ThÕ ¢m Bå T¸t) ®Ó t« ®iÓm cho nhiÒu ngän th¸p cña ®Òn thê Bayon t¹i Angco Thom. ThÇn lu«n bµy tá lßng th­¬ng ®èi víi nh©n lo¹i ®au khæ. Trong nghÖ thuËt, ng­êi ta thÓ hiÖn vÞ 1. T¹i §«ng Nam ¸ lôc ®Þa kiÕp Èn, thËm chÝ Bodhisattva cã thÓ ®¸p l¹i Bå T¸t (Bodhisattva), trong suèt c¸c kiÕp ®ã, ThÇn nµy b»ng c¸ch trªn bói tãc cã h×nh ¶nh cña Amithaba, PhËt thiÒn. C¸c nhµ sö häc nghiªn cøu vÒ §NA cho r»ng: “Tõ rÊt l©u, tr­íc khi ¶nh h­ëng cña Ên §é trµn tíi, PhËt gi¸o §¹i Thõa ®· ¨n s©u vµo ma thuËt vµ v¨n häc d©n gian, c¬ b¶n ®èi víi §NA”(3). G. CoedÌs gîi ý r»ng, ®¹o PhËt ®· më ®­êng xuÊt hiÖn t¹i §NA tr­íc ®¹o Bµlam«n(4). Ch¾c ch¾n ®· cã mét sè l­îng *. .