Bài viết Tính cách mạng trong trào lưu Triết học ánh sáng Pháp thế kỷ XVIII trình bày: Đưa ra những kiến giải mới về Trào lưu Triết học Ánh sáng Pháp. Thứ nhất, trào lưu đã phủ nhận thiết chế nhà nước cũ – chế độ phong kiến, đề ra thiết chế nhà nước mới, thiết chế cộng hòa; thứ hai, đề cao quyền tự do của con người; thứ ba, tấn công trực diện vào hệ tư tưởng Thiên chúa giáo, lực lượng cản trở, kìm hãm nhận thức của con người dưới thời kỳ Trung Cổ,. . | TÍNH CÁCH MẠNG TRONG TRÀO LƯU TRIẾT HỌC ÁNH SÁNG PHÁP THẾ KỶ XVIII LÊ THÀNH NAM - TRẦN THỊ DUNG Trường Đại học Sư phạm - Đại học Huế Tóm tắt: Dựa vào những tư liệu đã công bố, bài báo đưa ra những kiến giải mới về Trào lưu Triết học Ánh sáng Pháp. Thứ nhất, trào lưu đã phủ nhận thiết chế nhà nước cũ – chế độ phong kiến, đề ra thiết chế nhà nước mới, thiết chế cộng hòa; thứ hai, đề cao quyền tự do của con người; thứ ba, tấn công trực diện vào hệ tư tưởng Thiên chúa giáo, lực lượng cản trở, kìm hãm nhận thức của con người dưới thời kỳ Trung Cổ. Đây là những kiến giải chứng minh tính cách mạng và sự tiến bộ của Trào lưu Triết học này. Những yếu tố đó thúc đẩy Cách mạng tư sản Pháp đi đến triệt để trong thời Cận đại. Trong bất cứ một cuộc cách mạng xã hội nào, yếu tố tư tưởng luôn giữ một vai trò quan trọng và có ý nghĩa hết sức lớn lao. Nó là động lực thúc đẩy đấu tranh và có những trường hợp đã tạo nên những thay đổi lớn trong lịch sử. Bàn về vấn đề này, C. Mác cho rằng: “Vũ khí của sự phê phán cố nhiên không thể thay thế được sự phê phán của vũ khí, lực lượng vật chất chỉ có thể bị đánh bại bằng lực lượng vật chất, nhưng lý luận cũng sẽ trở thành lực lượng vật chất một khi nó thâm nhập vào quần chúng” [1, tr. 325]. Trào lưu Triết học Ánh Sáng là một minh chứng sinh động cho lý luận nêu trên. Trong số các cuộc cách mạng nổ ra buổi đầu thời cận đại thì cuộc cách mạng tư sản Pháp được xem là Đại cách mạng, có tính chất triệt để nhất. Bởi lẽ, trước hết xã hội Pháp lúc bấy giờ là nơi hội tụ những mâu thuẫn xã hội đạt tới cực điểm. Nhu cầu một cuộc cách mạng nổ ra là tất yếu. Mặt khác, để có được sự triệt để đó, cách mạng Pháp đã được chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt tư tưởng trong một trào lưu triết học mà lịch sử gọi là “Trào lưu Triết học Ánh Sáng” với các đại diện tiêu biểu, như: Voltaire, Montesquieu, Rousseau, Meslies, Diderot. Những tư tưởng mà các nhà triết học đưa ra trong trào lưu Triết học Ánh sáng mang ý nghĩa quan trọng không những đối với cách mạng Pháp mà còn cả
