Bài viết này nghiên cứu ảnh hưởng của hóa già 2 cấp kết hợp biến dạng nguội đến sự thay đổi độ cứng và độ dẫn điện của hợp kim CuNi3Si. Thực nghiệm cho thấy, khi hóa già cấp 1 ở 320 o C trong 1 h, sau đó biến dạng nguội 70 %, độ cứng hợp kim đạt cực đại 289,5 HV5 khi hòa già tiếp theo ở 425 o C trong 3 h, trong khi đó độ dẫn điện đạt cực đại 41,6 %IACS khi hòa già ở cùng nhiệt độ trong 6 h. | Nghiên cứu hóa già hai cấp hợp kim CuNi3Si Nghiên cứu khoa học công nghệ NGHIÊN CỨU HÓA GIÀ HAI CẤP HỢP KIM CuNi3Si Phùng Tuấn Anh1*, Nguyễn Đình Tuấn2 Tóm tắt: Bài báo này nghiên cứu ảnh hưởng của hóa già 2 cấp kết hợp biến dạng nguội đến sự thay đổi độ cứng và độ dẫn điện của hợp kim CuNi3Si. Thực nghiệm cho thấy, khi hóa già cấp 1 ở 320 oC trong 1 h, sau đó biến dạng nguội 70 %, độ cứng hợp kim đạt cực đại 289,5 HV5 khi hòa già tiếp theo ở 425 oC trong 3 h, trong khi đó độ dẫn điện đạt cực đại 41,6 %IACS khi hòa già ở cùng nhiệt độ trong 6 h. So với chế độ xử lý cơ-nhiệt với hóa già 1 cấp, độ cứng cực đại và độ dẫn điện cực đại tăng khoảng 6 và 7 % khi xử lý cơ-nhiệt với hóa già 2 cấp, tăng từ 274,3 lên 289,5 HV5 và 38,9 lên 41,6 %IACS. Nghiên cứu bước đầu này là cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo với nhiệt độ hóa già cấp 2 khác nhau nhằm cải thiện các tính chất của hợp kim CuNi3Si. Từ khóa: Hợp kim CuNi3Si; Hóa già hai cấp; Độ cứng; Độ dẫn điện. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Hợp kim đồng được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực công nghiệp do có độ bền và tính dẫn điện cao. Trong các hệ hợp kim đồng, hệ Cu-Ni-Si được nghiên cứu ngày càng nhiều do khả năng thay thế hợp kim Cu-Be có độ bền và tính đàn hồi cao [1-3]. Các nghiên cứu về hệ này rất phong phú với nhiều hướng khác nhau từ công nghệ hợp kim hóa vi lượng các nguyên tố kim loại chuyển tiếp, và đất hiếm (như Al, Mn, Cr, Cu, Mg, Zr, Ti, V, W, Nb, Ta, Sc ), hoặc kết hợp hợp kim hóa và xử lý cơ nhiệt hợp lý, hoặc tiến hành xử lý nhiệt, trong đó có xử lý hóa già phân cấp nhằm mục đích tăng bền những vẫn đảm bảo tính dẫn điện, dẫn nhiệt cao cho hợp kim [4-7]. Hóa già phân cấp là công nghệ hóa già ở các nhiệt độ khác nhau. Bài báo này nghiên cứu thực nghiệm công nghệ hóa già 2 cấp kết hợp biến dạng nguội giữa hai giai đoạn hóa già nhằm khảo sát sự thay đổi độ cứng và độ dẫn điện của các tấm mẫu hợp kim CuNi3Si. Các kết quả nhận được sẽ làm cơ sở khẳng định tính ưu việt .
