Mục tiêu của nghiên cứu này là sàng lọc được các aptamer đặc hiệu ricin dựa trên kỹ thuật SELEX trên cột Nanosep 3K Omega. Từ một thư viện các aptamer ban đầu, nghiên cứu này đã tối ưu hóa được tỷ lệ nhân sợi đơn ADN (ssADN) bằng cặp mồi lệch thông qua phản ứng PCR. Tiếp theo là quá trình sàng lọc aptamer đặc hiệu ricin bằng chu trình SELEX trên cột Nanosep 3K Omega. | Nghiên cứu sàng lọc Aptamer đặc hiệu độc tố ricin Hóa học & Kỹ thuật môi trường NGHIÊN CỨU SÀNG LỌC APTAMER ĐẶC HIỆU ĐỘC TỐ RICIN Ngô Ngọc Trung1*, Lã Thị Huyền2, Trần Thị Bích Đào2, Lê Quang Huấn2 Tóm tắt: Ricin là một loại lectin thực vật được tìm thấy nhiều trong hạt Thầu Dầu. Do tính chất gây độc cao cho tế bào nên ricin được xếp vào nhóm các tác nhân nguy hiểm (nhóm A) có khả năng sử dụng trong khủng bố hoặc chiến tranh có sử dụng vũ khí hủy diệt lớn (NBC). Mục tiêu của nghiên cứu này là sàng lọc được các aptamer đặc hiệu ricin dựa trên kỹ thuật SELEX trên cột Nanosep 3K Omega. Từ một thư viện các aptamer ban đầu, nghiên cứu này đã tối ưu hóa được tỷ lệ nhân sợi đơn ADN (ssADN) bằng cặp mồi lệch thông qua phản ứng PCR. Tiếp theo là quá trình sàng lọc aptamer đặc hiệu ricin bằng chu trình SELEX trên cột Nanosep 3K Omega. Kết quả sàng lọc được đưa vào vector tách dòng pBT, biến nạp vào vi khuẩn DH5α để chọn ra các dòng aptamer đặc hiệu ricin. Các dòng aptamer sau sàng lọc được xác định ái lực với ricin bằng phương pháp Enzym – Linked Aptamer Assay (ELAA). Các aptamer có ái lực cao được giải trình tự và dự đoán cấu trúc không gian bằng phần mềm Mfold. Kết quả sau 5 vòng sàng lọc đã sàng lọc được 03 aptamer có ái lực cao với ricin, trong đó aptamer có ái lực cao nhất, giá trị Kd = 108,11. Từ khóa: Ricin; Aptamer đặc hiệu ricin; SELEX. 1. MỞ ĐẦU Ricin được biết đến như một loại độc tố sinh học độc vào bậc nhất trong tự nhiên. Hạt Thầu Dầu là một trong những nguồn chính để thu nhận độc tố này [1]. Trong cấu trúc phân tử, ricin có trọng lượng phân tử khoảng 64 kDa, được cấu tạo bởi 02 chuỗi polypeptid (chuỗi A và chuỗi B) nối với nhau bằng cầu nối disunfua (-S-S-). Trong cấu trúc không gian, ricin cuộn xoắn tạo thành hình cầu. Chuỗi A cấu tạo từ 267 axit amin có khối lượng phân tử khoảng 30 ÷ 32kDa, là thành phần chính gây độc cho tế bào. Chuỗi B do 262 axit amin tạo thành khối lượng phân tử
