Trong bài viết này, biểu tượng nước vừa mang ý nghĩa thanh lọc và xoa dịu nỗi đau của con người, là biểu tượng của sự tái sinh, đồng thời nó còn là biểu tượng của sự tàn phá và hủy diệt. Với nhiều biến thể khác nhau, nước vừa lưu giữ những cơ tầng văn hóa của dân tộc, vừa có khả năng trở thành những biểu tượng và những cổ mẫu văn chương mới, chứa đựng những hàm nghĩa mới của văn hóa đương đại. | Biểu tượng nước trong tiểu thuyết Việt Nam từ 1986 đến 2000 BIỂU TƯỢNG NƯỚC TRONG TIỂU THUYẾT VIỆT NAM TỪ 1986 ĐẾN 2000 PHAN THÚY HẰNG Trường Đại học Khánh Hoà Email: phanthuyhang@ Tóm tắt: Đối với văn học, có nhiều con đường khác nhau để giải mã tác phẩm, trong đó làm rõ các tầng ý nghĩa của các biểu tượng trong tác phẩm là một hướng đi thú vị. Khảo sát tiểu thuyết Việt Nam từ 1986 đến 2000, chúng tôi nhận thấy có rất nhiều biểu tượng, trong đó biểu tượng nước chứa đựng rất nhiều hàm nghĩa khác nhau về con người và cuộc sống. Trong bài viết này, biểu tượng nước vừa mang ý nghĩa thanh lọc và xoa dịu nỗi đau của con người, là biểu tượng của sự tái sinh, đồng thời nó còn là biểu tượng của sự tàn phá và hủy diệt. Với nhiều biến thể khác nhau, nước vừa lưu giữ những cơ tầng văn hoá của dân tộc, vừa có khả năng trở thành những biểu tượng và những cổ mẫu văn chương mới, chứa đựng những hàm nghĩa mới của văn hoá đương đại. Từ khóa: Biểu tượng, biểu tượng nước, tiểu thuyết Việt Nam 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Biểu tượng là những hình ảnh mang ý nghĩa tượng trưng - hình ảnh mà ta nhìn thấy, chấp nhận theo quy ước, để biểu thị một tồn tại vật chất hay tinh thần nào đó, hay một hình ảnh làm dấu hiệu để phân biệt giữa vật này, người này, trạng thái này với vật khác, người khác, trạng thái khác. Biểu tượng biểu đạt ý nghĩa bằng dấu hiệu. Nhưng theo Jean Chevalier, biểu tượng là một khái niệm đầy năng động và gợi cảm, không chỉ vừa biểu hiện, vừa che đậy theo một cách nào đó, mà còn vừa thiết lập, vừa tháo dỡ. tác động lên cấu trúc tinh thần của con người. Như vậy, biểu tượng được tồn tại trên cơ sơ niềm tin, cảm xúc và quy ước, dù chia ra hay kết hợp lại, biểu tượng vẫn tiềm tàng những ý nghĩa nhất định. Biểu tượng gắn liền với cổ mẫu (archetype, prototype). Cổ mẫu (archetype), là “khái niệm dùng để chỉ những mẫu của các biểu tượng, các cấu trúc tinh thần bẩm sinh, trong tưởng tượng của con người, chứa đựng trong vô .
