Khảo sát đặc điểm hình thái và vi học của Bán hạ ba thùy ở Việt Nam nhằm cung cấp cơ sở dữ liệu về thực vật học để giúp nhận diện, kiểm nghiệm dược liệu của loài này. | Đặc điểm thực vật học loài bán hạ ba thùy Typhonium trilobatum (L.) Schott, họ ráy (Araceae) ở Việt Nam Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019 Nghiên cứu Y học ĐẶC ĐIỂM THỰC VẬT HỌC LOÀI BÁN HẠ BA THÙY TYPHONIUM TRILOBATUM (L.) SCHOTT, HỌ RÁY (ARACEAE) Ở VIỆT NAM Trần Thị Thu Trang*, Trương Thị Đẹp* TÓMTẮT Mở đầu: Bán hạ ba thùy được dùng rộng rãi trong y học cổ truyền để điều trị nôn mửa, ho, hen suyễn, đờm quá mức, đau họng, đau đầu, loét dạ dày, áp xe, rắn cắn, Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có nhiều tài liệu mô tả một cách chi tiết về đặc điểm hình thái và giải phẫu của loài này. Mục tiêu: Khảo sát đặc điểm hình thái và vi học của Bán hạ ba thùy ở Việt Nam nhằm cung cấp cơ sở dữ liệu về thực vật học để giúp nhận diện, kiểm nghiệm dược liệu của loài này. Phương pháp nghiên cứu: Phân tích, mô tả, chụp hình các đặc điểm hình thái, giải phẫu và bột thân rễ. Xác định tên khoa học của loài bằng cách so sánh các đặc điểm đã khảo sát với các tài liệu. Kết quả: Hình thái: Thân cỏ sống dai nhờ thân rễ. Thân rễ tròn, mặt ngoài màu vàng ngà, mặt cắt ngang màu trắng. Phiến lá thường chia 3 thùy. Cụm hoa: Bông mo. Mo có ống và phiến, phiến hình trứng, màu đỏ thẫm. Bông có hoa cái, hoa vô tính hình sợi màu trắng, hoa đực và phụ bộ màu đỏ sậm. Hoa trần, hoa cái có bầu 1 ô, 1 noãn đính đáy; hoa đực có 1 nhị với bao phấn 2 ô. Giải phẫu: Rễ cấu tạo cấp 1, nội bì đai Caspary, 6-10 bó dẫn. Thân rễ có bần nhiều lớp, mô mềm có rất nhiều tinh bột, nhiều bó libe gỗ cấp 1. Phiến lá có cấu tạo dị thể. Trong mô mềm ở thân rễ, phiến lá, cuống lá và bẹ lá có bó tinh thể calci oxalat hình kim. Bột thân rễ có nhiều hạt tinh bột kích thước lớn, 18-27 µm, dạng hình chuông hay hình tam giác góc tù, tễ phân ba nhánh hay kích thước nhỏ, 9-13 µm, dạng hình đa giác, không rõ tễ; tinh thể calci oxalat hình kim dài 81-85 µm. Kết luận: Các đặc điểm hình thái, giải phẫu và bột thân rễ của Bán hạ ba thùy lần đầu tiên được mô tả một cách .
