Bài viết khảo sát quá trình phát sinh hình thái và tiến hành nhân giống cây Bình Vôi (Stephania rotunda Lour.) trong điều kiện in vitro. Bước đầu chiết tách và định tính hoạt chất rotundine được sử dụng để điều chế thuốc an thần từ các bộ phận cây tự nhiên và mô nuôi cấy ở cây Bình vôi (Stephania rotunda Lour.) trong điều kiện in vitro. | Nghiên cứu nhân giống in vitro và khảo sát hợp chất Alkaloid rotundine từ cây bình vôi (Stephania rotunda lour) Tạp chí Khoa học và Công nghệ 49 (4) (2011) 51-58 NGHIÊN CỨU NHÂN GIỐNG IN VITRO VÀ KHẢO SÁT HỢP CHẤT ALKALOID ROTUNDINE TỪ CÂY BÌNH VÔI (STEPHANIA ROTUNDA LOUR) Trịnh Ngọc Nam, Nguyễn Văn Vinh Đại học Công nghiệp TP. Hồ Chí Minh Đến Toà soạn ngày: 20/7/2010 1. GIỚI THIỆU Cây Bình Vôi thuộc họ Tiết dê (Menispermaceae), là loài cây chứa nhiều hoạt chất có giá trị vế dược liệu. Ngoài tác dụng thanh nhiệt, mát máu, giải độc, tan ứ máu, chữa dạ dày và hành tá tràng, viêm loét, viêm ruột cấp tính, lị khuẩn , viêm họng, đau răng, khó ngủ, cây Bình vôi còn có tác dụng đặc biệt trong điều trị các bệnh trầm cảm, bệnh hay quên, bệnh ung thư da và bệnh tiểu đường týp 2. Năm 1940, Bùi Đình Sang đã chiết từ củ Bình vôi (Stephania rotunda Lour.) một alkaloid với tỉ lệ 1,2 – 1,5%, đặt tên là rotundine. Rotundine còn được gọi là hyndarine, là alkaloid có cấu trúc L-tetrahydropalmatine. Alkaloid rotundine chiết xuất từ củ cây Bình vôi được sử dụng rất phổ biến để điều chế các loại thuốc, đặc biệt là thuốc an thần. Nguồn cây Bình vôi làm dược liệu hiện nay, chủ yếu được khai thác từ tự nhiên. Tốc độ khai thác ngày càng gia tăng, cách thức khai thác chủ yếu là khai thác hủy diệt và hầu như không có kế hoạch tái sinh, do đó, sự phân bố và số lượng cây Bình vôi trong tự nhiên ngày càng bị thu hẹp và khan hiếm. Trong sách Đỏ Việt Nam, cây Bình vôi được xếp vào danh mục các loại thực vật có mức độ cực kì nguy cấp (CR) (Sách Đỏ Việt Nam – 1996). Với mục đích nhân giống, bảo tồn, duy trì, phát triển và sản xuất hợp chất thứ cấp quý trong điều kiện in vitro từ cây Bình vôi (Stephania rotunda Lour.), chúng tối tiến hành: (1) Khảo sát quá trình phát sinh hình thái và tiến hành nhân giống cây Bình Vôi (Stephania rotunda Lour.) trong điều kiện in vitro. (2) Bước đầu chiết tách và định tính hoạt chất rotundine được sử dụng .
