Bài viết trình bày củng cố chính quyền, mở mang bờ cõi; phát triển Phật giáo xứ Đàng trong; nên tiến công Trung tiểu để chính danh hiệu; đặt đồn thú để củng cố biên thùy; thương yêu quân sĩ để cổ vũ lòng trung dung; mở mang trường học để giáo dục nhân tài. | Minh vương Nguyễn Phúc Chu và công nghiệp mở mang bờ cõi, phát triển Phật giáo Đàng trong MINH VIAJNG NGUYEN PHUC CHU VA CONG NGHIEP m MANG BOr COI, PHAT TRIEN PHAT GIAO DANG TRONG TA Q U d c KHANH" N gdy Bfnh Than, thang Gieng ndm Tan Mfli (1691) Nguyin Phuc Chu - con trudng cua chfla Nghia, Nguyin Phflc Trong sd chfn ddi chfla Nguyin, Nguyin Phuc Chu la mpt trong nhflng vi chua nhieu tdi ba. Ong sinh ndm At Mao (1675), Trdn len kg' nghiep d Ddng Trong (1). Khi Id con trudng cua chfla Nghia Nguyin Phuc d6 ngdi mdi 17 tudi nhUng da co dflc tfnh Thai, me Id Hidu Nghia hodng hdu ho tdt, big't chieu hien dai si, biet nghe Idi can Tong. Sdch Dgi Nam thiic lue (tiin bien) gian, bd xa hoa, nhe thud md sigu dich cho ghi lai ring: "nam Gidp Ddn (3), miia thu, dan, dUdc dan chflng ygu quy, thudng gpi d phuang Tdy Nam trin trdi md ra mpt 16, ngdi Id Quoc chfla hay chua Minh. Noi CO mdy sdc van quanh, gida mpt luong dnh gUdng cdc tien chua, chua Minh da chu sdng riie trdi toa ngay vdo cho nhd mdu trpng md rpng bd eoi vd phUdng Nam ddn hgu d, ngudi thdc gid cho Id diim thdnh. tdn Hd Tign vd ke tfl diu the ky XVIII, dd't Ndm sau ehda ddng ky gidng sinh, miii nfldc ta c6 mpt hinh t h i gin nhu ngay nay, tham ndc nhd. Ldn lin hgc chdm, chd tdt, trd thdnh mpt qude gia Idn trong khu vUc. du tdi luge van vo. Ddu dUOc phong Td Khong nhflng the, Minh vUdng con la vi binh dinh phd tUdng To TrUdng hdu, ldm chua c6 sU quan tam dac biet tdi viec phat phu di d CO Td binh" (4). trign Phdt giao. Dudi thdi tai vi cua ong, Chfla Nguyin Phflc Chu Id ngfldi co tfl rd't nhidu chfla, thap d Ddng Trong dUdc chd't th6ng minh tfl thud nhd vdi tdi kigm xay dung, trflng tu, ban sic tfl md diln van v6. Thlch Dai San da e6 nhflng ddng hinh nhd't la viec trflng tu Qude tfl Thign nhdn xgt d i u tign v l 6ng nhfl sau: "xu&n Mu. Day Id thdi ky md d Thudn Hoa "chiia thu chUa mdy md phd tinh thdng minh, dp chiin khap
