Bài viết này hướng tới khảo cứu hiện tượng biến đổi giới được ghi chép trong các tác phẩm văn học trung đại Việt Nam. Dựa trên các góc độ văn hóa (triết học, chính trị học, xã hội học, văn học, ngôn ngữ,.), bài viết cố gắng phát họa cái nhìn của các tác giả văn học trung đại Việt Nam về hiện tượng dị thường này. | Hiện tượng biến đổi giới trong văn học trung đại Việt Nam từ góc nhìn văn hóa TAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 21 (46) - Thaùng 10/2016 Sex change in Vietnamese Medieval literature from cultural perspectives Nguyen Thanh Tung, . Hanoi National University of Education Tóm tắt B v ết ớ tớ k ảo ứ ệ t ợ bế đổ ớ đ ợ é to á tá ẩ vă t đ V ệt (t ế kỉ X-XIX) Dự t ê á ó đ vă óa (t ết , í tị , xã c, vă , ô ữ, ), b v ết ố ắ á á ì ủ á tá ả vă t đ V ệt về ệ t ợ dị t Bằ v ệ l đó, b v ết ỗ lự ỉ ý t ứ về ớ , về tí v ữ tí , q ề v ữ q ề , về vă óa í t ị - đ o đứ , ủ ớ t o V ệt t t đ đ ợ t ể ệ to á t ớ t ật ủ Từ khóa: biến đổi giới, văn học trung đại Việt Nam, ý thức về giới, nữ quyền/nam quyền. Abstract This paper studies sex changes recorded in Vietnamese Medieval literary works. From the perspectives of different cultural aspects such as philosophy, politics, sociology, literature and linguistics, we try to sumarize the opinions of Vietnamese medieval writers regarding this unsual phenomenon. To reach such a summary, we firstly describe how Vietnamese medieval elites regarded sex and gender, masculinity and feminity, masculinism and feminism, political-ethical culture, etc., which were expressed in their writings. Keywords: sex-change, Vietnamse medieval literature, conception of sex/gender, ferminism/ masculinism. 1. Mở đầu t ậ í ò tậ dụ óv o ữ ụ B ế đổ ớ l t ệ t ợ ữ , đí í t ị - xã - vă óa ữ kì l t o đ số â lo , ất l ở ứ ả lẫ sự tậ dụ đó để l dấ ấ t kì t ề ệ đ , k t t ứ về ất đị t o t ết , sử , vă k o ô ệ át t ể đủ để á ớ t ê t ế ớ t o đó ó ơ lí ả t ậ í “l ủ” ệ ô v V ệt o vă t (1) nay ề đó t o ê ữ ứ ả đ V ệt , b ế đổ ớ đã x ất ệ v ủ o đ ơ t :k dị, sợ để l dấ ấ ất đị t o á d ô ã , lo lắ , ặ ả tò ò, á ả , về ệ t ợ Vậ ú đ ợ ậ 42 t ứ v t ể ệ t ế oto á d trong sách Luận hành 論衡 ó v ết: “ ô đó? ả l â ỏ t ê sẽ ú ú bẩ đ ợ í k í ủ t đất, vì t ế t ể t ót ê ể b ết đố vớ q ệ về t k ô đổ oặ ó v ệ óa ữ,
