Ở vùng ven sông Hàn thành phố Đà Nẵng, tình hình ruộng đất vào đầu thế kỷ XIX được phản ánh khá rõ nét trong địa bạ triều Nguyễn. Về cơ bản ở đây vẫn tồn tại hai hình thức sở hữu ruộng đất là sở hữu công và sở hữu tư. Tuy vậy, do những hoàn cảnh và điều kiện cụ thể khác nhau tình hình ruộng đất ở khu vực ven sông Hàn có một vài nét khác biệt so với các vùng khác trong cả nước bài viết đi sâu về tình hình ruộng đất ở khu vực này nhằm tìm sự lý giải cho một số vấn đề về kinh tế, xã hội liên quan. | UED JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES HUMANITIES AND EDUCATION 2012 VÀI NÉT VỀ TÌNH HÌNH RUỘNG ĐẤT Ở VÙNG VEN SÔNG HÀN THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG VÀO ĐẦU THẾ KỶ XIX QUA NGHIÊN CỨU ĐỊA BẠ TRIỀU NGUYỄN Phan Văn Thiệu TÓM TẮT Vào đầu thế kỷ XIX tình hình tư hữu ruộng đất diễn ra phổ biến trên phạm vi cả nước đặc biệt là ở Nam Bộ. Trong khi đó ở khu vực Trung Trung Bộ mặc dù vấn đề tư hữu ruộng đất khá phổ biến nhưng vẫn còn một tỷ lệ đáng kể ruộng đất công. Ở vùng ven sông Hàn thành phố Đà Nẵng tình hình ruộng đất vào đầu thế kỷ XIX được phản ánh khá rõ nét trong địa bạ triều Nguyễn. Về cơ bản ở đây vẫn tồn tại hai hình thức sở hữu ruộng đất là sở hữu công và sở hữu tư. Tuy vậy do những hoàn cảnh và điều kiện cụ thể khác nhau tình hình ruộng đất ở khu vực ven sông Hàn có một vài nét khác biệt so với các vùng khác trong cả nước bài viết đi sâu về tình hình ruộng đất ở khu vực này nhằm tìm sự lý giải cho một số vấn đề về kinh tế xã hội liên quan. Từ khóa ruộng đất sở hữu công điền công thổ tư điền tư thổ. 1. Đặt vấn đề Các triều đại quân chủ ở Việt Nam thường thực hiện chính sách trọng nông vì vậy vấn đề ruộng đất được đặc biệt coi trọng. Mỗi triều đại có những chính sách ruộng đất khác nhau nhưng tất cả đều nhằm thúc đẩy sự phát triển kinh tế nông nghiệp ổn định đời sống xã hội. Vào đầu thế kỷ XIX triều Nguyễn được thành lập tình hình tư hữu ruộng đất đã trở nên phổ biến. Để có thể quản lý và ban hành những chính sách phát triển nông nghiệp thích hợp triều Nguyễn đã tiến hành đo đạc lại ruộng đất trong toàn quốc. Quá trình này đã kéo dài trong 31 năm từ năm Gia Long thứ 4 1805 đến năm Minh Mạng thứ 17 1836 . Với những ghi chép cẩn trọng tỷ mĩ về diện tích từng loại ruộng đất các hình thức sở hữu địa bạ triều Nguyễn đã cho chúng ta một cái nhìn toàn cảnh về tình hình ruộng đất ở Việt Nam vào đầu thế kỷ XIX. Vì những lý do khác nhau vấn đề ruộng đất ở Đà Nẵng trước thế kỷ XX ít được đề cập tới trong khi đó đây là một vấn đề hết sức quan trọng phản ánh đời sống kinh tế xã hội
